Barnason Etkililik Beklenti Ölçeği (BEBÖ)): Kardiak cerrahi versiyonu`nun türkiye için geçerlik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

Bu çalışma Barnason Etkililik Beklenti Ölçeği (BEBÖ): Kardiyak Cerrahi Versiyonu'nun, Türk toplumu için geçerlilik ve güvenirliğinin belirlenmesi amacıyla metodolojik olarak gerçekleştirilmiştir. Ölçeğin orijinali Susan Barnason tarafından 2002 yılında geliştirilmiş, ölçek 15 madde ve tek faktörden oluşmuştur. Çalışma İç Anadolu Bölgesinde bir ilde Vakıf Üniversitesi Hastanesinin kardiyovasküler cerrahi yoğun bakım ünitesinde, koroner arter bypass greft ameliyatı olan 120 hasta ile yapılmıştır. Çalışmada ölçeğin yanı sıra, hastaların tanımlayıcı özelliklerini belirlemeye yönelik soru formu kullanılmıştır. Ölçek ve soru formu dört hafta sonra tekrar uygulanmıştır. Ölçek, dil geçerliği sağlandıktan sonra, uzman görüşüne sunulmuş ve kapsam geçerlik indeksi 0.85 olarak hesaplanmıştır. Yapılan analizler ölçeğin orijinalinden farklı olarak beş faktör içerdiğini, toplanarak bir ölçek toplam puanı elde edilmesi için uygun olduğunu ve ölçeğin hiçbir maddesinin çıkarılmasına gerek olmadığını göstermiştir. Ölçeğin tüm maddeleri için test -tekrar test puanları arasında korelasyon bulunmaktadır (r= 0.818; p=0.000). Ölçeğin iç tutarlık güvenirlik katsayısı (cronbach- ? ) 0.837 ve alt ölçekleri için 0.75-0.79 arasında hesaplanmıştır. Hastalar ölçeğin tüm maddelerinden toplam en az 30 ve en fazla 60, ortalama 47.26 puan almışlardır. Erkeklerin, kadınlara; 34-59 yaş aralığındakilerin, 60 yaş ve üzerindekilere; daha önce hastaneye yatma deneyimi olmayanların olanlara; sekiz yıldan fazla eğitim alanların, daha az eğitim alanlara göre BEBÖ puan ortalamalarının yüksek olduğu bulunmuştur (p<0.05). Sonuç olarak BEBÖ Kardiyak Cerrahi Versiyonu'nun Türk toplumu için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu belirlenmiş; ölçeğin daha geniş ve farklı örneklemlerde kullanılması ve KABG gerçekleştirilen bireylerin ameliyat sonrası bakım sürecinde öz-etkililiklerini artırmaya yönelik çalışmaların yapılması önerilmiştir.Anahtar kelimeler: Öz Etkililik, Hemşirelik ve Öz-etkililik, Öz Etkililik-Yeterlik Ölçeği, Koroner Arter By-pass Greft, Geçerlik ve Güvenilirlik

This study was developed in a methodological manner to determine the validity and reliability of the Barnason Efficacy Expectation Scale (BEES) Cardiac Surgery Version for the Turkish Society. The original scale was developed by Susan Barnason in 2002 and consists of 15 items and a single factor. The study was conducted on 120 patients at the cardiovascular intensive care unit of a University Hospital at an Inner Anatolian province. The patients had undergone coronary artery bypass graft surgery. A questionnaire directed toward determining the descriptive features of the patients was used besides the scale in the study. The scale and questionnaire were administered again four weeks later. The scale was presented for a specialist opinion once language validity was ensured and the content validity index was calculated as 0.85. Analysis revealed that the scale contained five factors that were different from the original, that it was suitable to obtain a total scale score by addition and that there was no need to remove any of the items A correlation was present between the test-retest scores for all scale items (r= 0.818; p=0.000). The internal reliability coefficient (Cronbach ? ) was 0.837 for the scale and 0.75-0.79 for the subscales. The mean score from all items of the scale was 47.26 with a range of 30 to 60. The mean BEES scores were higher in males, patients aged 34 to 59, those with previous hospitalization experience, and those with more than 8 years of education (p<0.05). In conclusion, we determined that the BEES Cardiac Surgery Version was a valid and reliable scale for the Turkish society. We suggest that the scale be used in larger and different samples and new studies be performed to increase the self-efficacy of patients who have undergone CABG in the postoperative period.Key words: Self-efficacy, Nursing and Self-efficacy, Self-efficacy Sufficiency Scale, Coronary Artery Bypass Graft, Validity and Reliability