Farklı miktarlarda tüketilen fruktozun, vücut ağırlığı ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma bireylerin günlük diyetleri ile tükettikleri farklı fruktoz miktarlarının antropometrik ölçümler, kan biyokimyasal bulgular ve diğer beslenme parametreleri ile ilişkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, Kasım 2009-Mayıs 2010 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi'nde çalışan personel ve okuyan öğrenciler arasından rastgele seçilen yaşları 18-65 yıl arasında olan 90 (41 erkek, 49 kadın) sağlıklı birey üzerinde yürütülmüştür. Bireylerin kişisel özellikleri ve bazı beslenme alışkanlıkları anket formu ile sorgulanmıştır. Bireylerin beslenme durumları besin tüketim sıklığı formu, fruktoz tüketim sıklığı formu ve 3 günlük 24 saatlik besin tüketim kaydı ile belirlenmiştir. Bireylerin antropometrik ölçümleri alınmış, bazı biyokimyasal parametreleri analiz edilmiş ve fiziksel aktivite durumları belirlenmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 31.9±7.15 yıldır. Bireylerin beslenme durumları değerlendirildiğinde, bireylerin diyet enerjisinin karbonhidrattan gelen oranı ortalama %44.8 olarak bulunmuştur. Erkekler kadınlara göre daha fazla diyetleriyle karbonhidrat tüketmişlerdir (p<0.05). Bireylerin günlük diyetle fruktoz tüketim ortalaması 42.3±22.73 g'dır ve erkeklerin (49±26.13 g), kadınlara (36.7±17.85 g) göre daha fazla fruktoz tükettikleri belirlenmiştir (p<0.05). En fazla günlük fruktoz tüketimi 41-50 yaş grubu bireylerde (44.3±19.55 g) saptanmıştır. Günlük diyetle alınan enerjinin fruktozdan gelen ve fruktozun toplam karbonhidrattan gelen oranları erkeklerde %7.2 ve %5.7, kadınlarda ise %7.6 ve %7 olarak saptanmıştır. Bireylerin %33.3'ünün (erkeklerin %39'u, kadınların %28.6'sı) fruktozu günlük 50 g ve üzerinde tükettikleri belirlenirken, %18.9'unun (erkeklerin %14.6'sı, kadınların %22.4'ü) da fruktozu toplam enerjinin %10'undan daha fazla tükettikleri bulunmuştur. Bireylerin diyetleriyle tükettikleri fruktozun kaynaklarına göre dağılımları incelendiğinde; erkeklerin (p<0.05), 41-50 yaş grubu ve Beden Kütle İndeksi 25.0-29.9 kg/m2 olan bireylerin daha fazla sükroz tükettiği belirlenmiştir. Bireylerin günlük diyetleri ile enerji veren alkolsüz içecek tüketim ortalamaları 122±123.88 ml olarak belirlenmiş; erkek bireylerin (% 59.6), kadınlara (% 40.8) göre, 21-30 yaş grubu bireylerin de diğer yaş gruplarına göre bu tür içecekleri daha fazla tükettikleri saptanmıştır. Günlük fruktoz tüketimi en yüksek olan grubun obez bireyler (?30kg/m2) olduğu görülmektedir. Bireylerin günlük diyetleri ile tükettikleri fruktoz miktarı ile enerji alımı (r=0.717, p=0.000) ve vücut ağırlığı (r=0.267, p=0.011) arasında pozitif yönde bir ilişki bulunmuştur. Fruktozun günlük diyetle 50 gramdan fazla tüketiminin BKİ'nin 25 kg/m2'den yüksek olma riskine katkısı istatistiksel açıdan önemli bulunmamıştır (OR = 1.071; 0.439-2.616 % 95 CI). Günlük diyetleri ile 50 g'dan daha fazla fruktoz tüketen erkek bireylerin vücut ağırlığı, bel çevresi ölçümleri, BKİ ortalamaları, sistolik ve diyastolik kan basınçları, serum glikoz, total kolesterol, LDL-kolesterol, insülin değerleri diğer gruba göre daha yüksek, HDL-kolesterol değerleri ise daha düşük bulunmuştur. Kadınların ise bel çevresi ölçümleri, vücut yağ oranları, serum glikoz, ürik asit, total kolesterol, trigliserit, SGOT ve SGPT değerleri diğer gruba göre daha yüksek, HDL-kolesterol değerleri ise daha düşük olarak saptanmış, ancak aradaki farklar istatistiksel açıdan önemli değildir (p>0.05). Bireylerin %14.4'ünde insülin direnci ve %10'unda da metabolik sendrom saptanmıştır. Sonuç olarak, doğal olmayan yollarla fazla fruktoz tüketiminin başta obezite olmak üzere insülin direnci, bozulmuş glikoz toleransı, Tip 2 diyabet, hiperlipidemi, kardiyovasküler hastalıklar, hiperürisemi, gut ve metabolik sendrom gibi hastalıklar için risk oluşturabileceği göz önünde bulundurulmalı ve günlük diyet enerjisinin %10'dan daha azı meyve gibi doğal fruktoz kaynaklarından sağlanmalıdır.

This study was conducted to determine the relation between daily dietary fructose consumption with blood biochemical parameters, anthropometric measurements and nutritional habits. The study was planned on 90 (41 male, 49 female) healthy individuals (18-65 years) who are working or educating at Başkent University between November 2009 and May 2010. A questionnaire was administered to participants including personal characteristics and some nutritional habits. The nutritional status of the individuals was determined by food-frequency questionnaire, fructose-frequency questionnaire and a three days 24-h dietary record. Biochemical parameters, anthropometric measurements and physical activity levels of the participants were also determined. The mean age of the individuals was 31.9±7.15 years. Evaluation of nutritional status of the individuals, the percentage of energy from carbohydrates was determined as 44.8%. The percentage of men?s daily dietary carbohydrate intake was higher than women?s (p<0.05). The mean daily dietary fructose consumption was 42.3±22.74 g and the men?s daily dietary consumption of fructose was higher than women?s (p<0.05). The daily dietary fructose consumption was more likely in 41-50 age groups than the others (44.3±19.55 g). The percentage of fructose from energy and total carbohydrate was 7.2 % in men, 5.7% in women and 7.6% in men 7% in women, respectively. The percentages of the participants that consumes fructose daily ?50g and ?10% of the total energy was 33.3% (39% of men, 28.6% of women) and 18.9% (14.6% of men, 22.4 % of women), respectively. The main dietary fructose sources of the men and the participants within 41-50 age-group and BMI=25.0-29.9 kg/m2, was from sucrose. The mean non-alcoholic drinks were 122±123.88 ml. The participants in 21-30 age-group and the men was consumed more non-alcoholic drinks than the others. Daily fructose consumption was highest in the obese group (BMI?30 kg/m2). There were significant positive correlations between the energy intake (r=0.717, p=0.000), body weight (r=0.267, p=0.011) and fructose consumption. The effect of daily high (?50g) dietary fructose consumption, on the risk of BMI>25 kg/m2 was not statistically significant (OR=1.071; 0.439-2.616 %95 CI). Compared with the consumption of daily fructose <50g, the men who consumed 50 g and above fructose with their daily diets, have higher body weight, waist circumference, BMI, systolic blood pressure, diastolic blood pressure, serum glucose, total cholesterol, LDL-cholesterol, insulin levels and have lower serum HDL-cholesterol levels. The mean waist circumferences, body fat mass percentage, serum glucose, uric acid, total cholesterol, triglyceride, SGOT, SGPT levels were higher and HDL-cholesterol level was lower in women who consumed ?50 g and above fructose (p>0.05). The frequency of insulin resistance and metabolic syndrome was 14.4% and 10%, respectively. As a conclusion, dietary fructose from added sugar as high fructose corn syrup may causes major risks in obesity, insulin resistance, impaired glucose tolerance, Type 2 diabetes, hyperlipidemia, cardiovascular diseases, hyperuricemia, gout and metabolic syndrome. So, the healthy preference of fructose source in diets is fruit and the amount of safe dietary intake of fructose may accept as 10% of total energy.