Özgün çevrelerde tarihi ve kültürel mirasın sürdürülebilirliği ve yeni binaların kent kimliği ve kentsel süreklilik üzerindeki etkileri

Abstract

ÖZGÜN ÇEVRELERDE TARİHİ VE KÜLTÜREL MİRASIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ VE YENİ BİNALARIN, KENT KİMLİĞİ VE KENTSEL SÜREKLİLİK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ ÖZET: Günümüzde, büyük kentlerdeki hızlı nüfus artışı kentsel yapı üzerinde önemli değişikliklere neden olmuştur. Özellikle endüstrinin gelişimi sonrasında sosyo ekonomik yapı da değişmiş ve bu, kentsel yapıya yansımıştır. Bu değişmenin olumsuz etkileri ise, şüphesiz en çok eski kent merkezleri üzerinde olmuştur. Bu durumda değişmeyi engellemek mümkün olmadığına göre, bu değişmenin olumsuz etkilerini azaltmak, yönünü ve hızım etkilemeye çalışmak gerekir. Kentlerimizin geçmişten gelen dokusunun bozulması, `kentsel kimlik` kavramının anlamım, önemini ve kentlerde kimliksizleşmeye doğru bir gidiş olduğunu gözler önüne sermektedir. Tüm gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi, Türkiye'de de geçmişin kültür birikimi olan tarihsel çevre değerlerini koruma ve gelecek kuşaklara iletme sorunlarına çözüm ararken, karşımıza kent üzerindeki çeşitli olumsuz etkileri ile hızlı kentleşme kavramı ile kentsel kimlik, kentsel dokunun sürdürülebilirliği, tarihi ve kültürel süreklilik kavramları çıkmaktadır. Kentlerdeki bu hızlı gelişmeye karşın, geçmişten gelen kültürel ve mimari mirasımızı `çağdaş koruma kavramı`nın iyi anlaşılması ve tarihi çevrede yeni yapı tasarlama olgusunun iyi yorumlanması ile sürdürebilir ve gelecek nesillere miras bırakabiliriz. Bu tezin amacı ise; bu kavramları açıklarken, bir yandan da karşımıza çıkan neden ve nasıl sorularına çözüm aramak, geleneklerimizi ve kültürel eserlerimizi koruma altına almanın ve tasarımlarımızı bunları gözardı etmeden yapmanın gereklerini gözler önüne sermektir. Tezin birinci bölümü olan giriş bölümünden sonraki ikinci bölümünde; bu endüstriyel, kültürel, fiziksel ve sosyo-ekonomik gelişmelerin yaşandığı `kent`, çeşitli boyutları ile ele alınmış ve kentlere kendi özelliklerini kazandıran kentsel kimliğin oluşumunun yanında, bu dokunun sürekliliğinin korunması bağlamında mimari tasarımlara etkisi anlatılmıştır. Üçüncü bölümde; kentlerde geçmişten günümüze gelen özgün çevre kavramının tanımı ve çağdaş bir korumanın nasıl olabileceğinin anlaşılmaya çalışılması, bu çevrelerin korunacak çevre değerine nasıl ve hangi değerlerle sahip olduğunun irdelenmesinin yanında, karşılaşılan koruma sorunları sıralanmıştır. Ayrıca, tarih ve gelenek kavramlarının, gelenek-kültür ilişkisinin toplumdaki bu değişimde bulunduğu yer ve mimari mirasımızın toplumun geleceği üzerindeki etkileri aktarılmıştır. ıxDördüncü bölümde; çağdaş mimari tasarımlarımızda gözönüne almamız gereken bir koşut olarak, tarihi çevrede yeni yapı tasarlama olgusu, geçmişten yararlanma ve eski-yeni birlikteliğinin çeşitli yaklaşımları anlatılmış, tasarımlarımızı ne ölçüde etkilediği irdelenmiştir. Ayrıca bu bölümde, ülkemizde ve dünyada bu anlamda yapılmış çalışmalar; örneklerle ve çeşitli yorumlarla sunulmuş, böylece dağarcığımız ve hayal gücümüz `yorumlama` kavramı etrafında şekillenmeye çalışılmıştır. Kentlerde yapılmakta olan yeni yapıların kent kimliği ve sürekliliği üzerindeki etkileri çeşitli örneklerle ve değerlendirmelerle sunulmuştur. Tezin sonuç bölümünde ise; hızlı kentleşmenin, özgün çevreler üzerinde doğurduğu sonuçlar, bu çevreleri koruma ve yeni çalışmalarımızda bir değerlendirme ölçütü teşkil etme açısından, yorumlama yönteminin bu çevrelere nasıl katkı sağlayacağı, bunun mimari ve kültürel mirasımızı gelecek nesillere aktarma üzerinde ne kadar başarılı olacağı anlatılmış ve değerlendirilmiştir.

THE CONTINUITY OF HISTORICAL AND CULTURAL HERITAGE IN HISTORICAL DISTRICTS AND THE EFFECTS OF THE NEW BUILDINGS ON CITY IDENTITY AND SUSTAINABBLITY SUMMARY: Rapid increase in population at big cities causes important changes on urban structure at the moment. Especially because of the industrial development, socio economic structure of the society changes and effects the urban structure. The negative effects of these changes occur on historical centrums. In this situation, it is a necessity to reduce the negative effects of the change and to try to effect the direction and speed of it because of the impossibility of preventing this change. Destruction of the city texture coming from the past indicates the meaning and importance of `city identity` concept and that cities are going to lose their identity. In Turkey, like all developping countries, we meet some concepts while we are trying to find the solutions to the problems of conservation of the historical environment values that have cultural accumulation and how we will transfer these values to the next generation. These concepts are rapid urbanization that effects cities negatively, urban identity, the sustainability of the city texture, historical and cultural continuity. In spite of this rapid urbanization, we need to continue our cultural and architectural heritage with commenting on contemporary conservation concept and new building designing fact in historical environments very well. So, we can inherit these values to the next generation. The aims of this study are to try to find the solutions to the questions of why and how interested in these concepts discussed before and to indicate the importance of the conservation of our traditional and cultural heritage and the necessity of designing as taking into consideration these values. After the first chapter that is an entrance section, in the second chapter of the study, `city` in which cultural, physical and socio-economic developments are lived is defined with various characteristics, the formation of `urban identity` that gives the own features to the cities and the effects of the conservation of this historical texture continuity to new architectural designings. In the third chapter, the definition of the historical regions and contemporary conservation are described, how we decide that these regions have values to conserve and the conservation problems of them are explained. However, the place of the history and tradition concepts and the relationship of the tradition and culture over this social change and the effects of the architectural heritage on the future of the community are indicated. xiIn the fourth chapter, the new building designs in historical districts that we need to take into consideration historical values while making contemporary architectural designs are explained. Besides, the studies made in the world and Turkey related with this subject are indicated with various comments. In the final chapter, the results that rapid urbanization causes in historical districts are described. The importance of contemporary conservation of this values on new architectural designs with taking into consideration of them is utilized in order to be sucessfull on transferring our architectural and cultural heritage to the next generation. Xll