Mâturîdî tefsirinde i`câzu`l-Kur`ân

Abstract

Bu tezde tefsir ilmi içerisinde i'câzu'l-Kur'ân yani Kur'ân'ın eşsizliğini inceleyen, mucize yönlerini tespit etmeyi amaçlayan ilme Ebû Mansûr el-Mâturîdî'nin (ö. 333/944) Te'vîlâtu'l-Kur'ân adlı tefsirindeki yaklaşımı incelenmiştir.Birinci bölümde i'câzu'l-Kur'ân ilmine genel yaklaşılmıştır. İ'câzu'l-Kur'ân'a dair klasik eserler, tefsir usulü kitapları, ansiklopedi maddeleri ve makaleler incelenerek bu ilmin tanımı, tarihsel süreci, savunulan yönleri ve bu yönlerin tarihleri özetle aktarılmıştır. İkinci bölümde önce Mâturîdî'nin mucize anlayışı tefsirinden ele alınmış ve Kitâbu't-Tevhîd isimli kelam eserine de başvurulmuştur. Ve i'câz yönlerine yaklaşımları tefsirinden ele alınmıştır. Varılan sonuçlara göre Mâturîdî'nin kabul ettiği i'câz yönleri: Kur'ân'ın dil ve üslup, gaip haberleri, beşeriyetin ihtiyaçlarını karşılaması, telif, içerik ve Hz. Peygamber tarafından tebdil edilmemesi yönünden i'câzıdır. Kur'ân'da mucizevilik bakımından üzerinde durmadığı, ancak o özelliğin olduğunu kabul ettiği, dolayısıyla yaklaştığı i'câz yönleri: Kur'ân'ın tabiat ilimleri, Hz. Muhammed'i uyarma âyetleri oluğu, kolay ezberlenmesi, gönüllere tesiri ve sayısal i'câzıdır.

In this thesis, the approach of Abu Mansur al-Maturidi (d. 944) to the science is surveyed in which he analyses i'jaz al-Qur'an, in other words, the uniqueness of Qur‟an and purposes to confirm its miracle aspects, in his tafsir, Tawilat al-Qur'an.In the first section, an overall approach to the science of i'jaz al-Qur'an is included. The definition , the historic process, defended aspects of this science and the histories of these aspects are conveyed by analysing classics in reference to i'jaz al-Qur'an, the books with the Method of the Qur'an Interpretation (Tafsir), the subjects of encyclopedia and articles.In the second section, first of all , Maturidi's sense of miracle is examined with his tafsir, also, his work of kalam, Kitab al-Tawhid is applied. And his approaches to the miraculous ways of Qur'an are examined with his tafsir. According to the conclusions it is reached that the miraculous ways of Qur'an are : the language and tone of Qur'an, it includes secret information, fulfils the need of mankind, its spelling and content and the miracle that it cannot be changed by Muhammad. The miraculous aspects of Qur'an that Maturidi does not emphasize in respect to miraculousness of Qur'an but confirms and approaches to their existence, are : natural science of Qur'an, having verses that warn Muhammad, being learned by heart easily, its influence to heart and its numerological miracle.