2010-2012 yıllarında okunan hutbelerin tahlili (Kilis ili örneği)

Abstract

Hutbe, her hafta cami ve mescitlerde Cuma namazının farzından önce, Ramazan ve Kurban bayramlarında da namazdan sonra dinleyenlere nasihat etmek, cemaati bilgilendirmek ve ikna etmek amacıyla sunulan dini bir hitabettir. Hutbede atıf kaynağı olarak daha çok Kur'an ve hadis kullanılmaktadır. Hz. Peygamber (s.a.v) hutbeye çok önem vermiş, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda hutbe okumuştur. Günümüzde dini tebliğ açısından önemli bir yere sahip olan hutbelerin Hz. Peygamber'in (s.a.v) hutbelerine uygun bir şekilde hazırlanması ve okunması önemlidir. Türkiye'de Diyanet İşleri Başkanlığı hutbe hazırlama ve okuma konusunda yetkili tek resmi kurumdur. Başkanlık bu konu ile ilgili bir kılavuz yayınlamıştır. Bu kılavuzda hutbenin hazırlanışından sunumuna kadar her şey belirtilmiştir. Hutbeyi irad eden din görevlilerinin bu kriterlere uygun hutbe hazırlamaları veya gelen hutbeyi bu kılavuza uygun bir şekilde okumaları hutbenin hedefine ulaşması açısından mühimdir. Çalışmamızın Giriş bölümünde araştırmanın sınırları, yöntem ve amacı konusunda bilgiler verdik. Birinci Bölümü'nde hutbenin sözlük ve terim anlamı, konusu, amacı, İslam'dan önce ve sonra hutbe, Hz. Muhammed'in (s.a.v) ve sahabenin hutbe metodu, hutbenin dindeki yeri ve Cumhuriyet döneminde hutbe konuları üzerinde durduk. İkinci Bölüm'de Kilis'te 2010, 2011 ve 2012 yıllarında okunan hutbeleri tahlil ettik. Bu bölümde hutbeleri konu bakımından inceledikten sonra hutbelerde okunan âyet ve hadislerin konuya uygunluğunu araştırdık. Daha sonra hutbelerde verilen atıf kaynaklarının doğruluğunu, hutbelerin dînî, resmî, özel gün ve haftalarla uyumunu, dil bilgisi, üslup ve anlatımını tetkik ettik. Çalışmanın bu aşamasında hutbelerin hazırlanışından sunumuna kadar geçen safhalardaki eksiklikleri ortaya koyduk ve bununla ilgili birtakım değerlendirmelerde bulunduk. Tespit ettiğimiz eksikliklerin giderilmesi, din görevlilerinin hutbe hazırlama ve sunma konusunda daha etkin ve verimli bir hale getirilmesi, hutbelerin cemaatin ihtiyacı göz önüne alınarak hazırlanması, konu ve içeriğinin birbiri ile uyumlu olması gibi konularla ilgili gerekli önerilerde bulunduk. Araştırmayı ulaştığımız sonuçlara yer verdiğimiz sonuç bölümü ile nihayete erdirdik.

Khutba is a religious rhetoric that is read in mosques and masjids before the obligatory weekly Friday prayers, after in Ramadan and Eid prayers. Khutba is presented to advice, inform and persuade the community. Mostly Qur'an and the hadith is used as the referring source. The Prophet (Peace Be Upon Him) has given much attention to the khutba and read in accordance with the needs of society. Nowadays, having an important place in terms of religious notification of khutbas are important to properly prepared and read as The Prophet's (PBUH) Khutba. The only authorized official institutions about khutba preparation and reading is Presidency of Religious Affairs in Turkey. Presidency has published a guide on this subject. Everything is presented in these guidelines about khutba preparation. It is important to prepare Khutbas suited to these criteria and read in accordance with these guidelines by religious commissary in terms of achieving the goal of the khutba. We gave information about the border of research, methods and goals in the introduction part of our study. In the first part, we put emphasis on dictionary meaning and term meaning of the khutba, subject, purpose, khutba before and after Islam, The Prophet's (PBUH) and the Companions khutba reading method Khutba's place in religion and topic of Khutbas in Republican period. In the second chapter we have analyzed that is read in 2010, 2011 and 2012 years in Kilis. In this section, after reviewing the khutbas in terms of issues we investigated the relevance to the topic that is read the ayah and hadiths in the khutbas. Then we have examined the accuracy of the citations given in the khutba source of religious khutbas, official, special days and weeks to comply with, grammar, the stylistic and narrative. At this stage of the study, we found deficiencies from the beginning of preparation up to the presentation stage of khutbas and we have demonstrated in a number of reviews about it. We make the necessary recommendations to correct the deficiencies we identified more effectively and to make efficient in preparing and delivering khutbas of the clergy, preparation considering the needs of the congregation of the khutba, regarding issues such as the subject and content compatible with each other. We have finally over the research giving place to the results we have achieved.