6 numaralı Halep Şer`iyye Sicili`nin (Sayfa 201-280 ) tercüme ve değerlendirilmesi

Abstract

Üzerinde çalıştınız 6 numaralı Halep şer'iyye sicili Şam'da `merkezi vesaikitarihîye`'de mevcuttur. Belge 995-999 H-1587-1591 M, tarihlerine aittir. Toplam362 sayfa ve 1512 adet belgeden oluşan 6 numaralı şer'iyye sicilinin 201-280 sayfaarası,ArapçadanTürkçe 'ye çevrildi. İçinde bulunan 3 belge Osmanlıcadır. Konularmucip-i Gılman, katil davası, tımar satışı üzerinedir. Bu belgeler üç kısımdaincelenmiştir:Bu belgelerde; sosyal yapı, evlilik, boşanma ve nafaka hakkında bilgiverilmektedir. Mehr-i mukaddem miktarları 80 dînâr ile 120 dînâr arasındadeğişmektedir. Peşin ödenen mehr-i muaccel ile genellikle sonradan ödenen mehr-imüeccelin 60-80 dinar arasında olduğu hesaplanmıştır. Kişinin sevap kazanması içincariyenin mükatebe yoluyla azat edilişi de yer almaktadır, cariye ve köle 100 - 195dînâra satılırdı. Miras, vasi ve vekâlet hakkında da bilgi vermektedir.Halep'teki vakıflarla ilgili işlemlere ait bilgiler incelemiş olduğumuz kayıtlardayer almaktadır. İslam hukukçuları arasında en tartışmalı konulardan biri olan vakıfgayrimenkullerinin tebdili konusunda Halep'te zorunluluk durumunda değişiklikyapılabildiği görülmektedir. Vakıf yönetimi için bir kişi tayin edilmiştir. Vakıfyöneticisine `mütevelli el-vakıf ` adı verilir, kusuru olduğunda değiştirilmesi gerekir.Ekonomik yapı, Halep parası, fiyatlar ve gayrimenkul (ev ,dükkan ,han ,değirmen) gibi satışlar hakkında da bilgileri ihtiva etmektedir. Çeşitli ticari işlemlerve sair konularla ilgili az sayıda belge bulunmaktadır. Bu dönemde çalışanlarıngünlük -aylık olarak kaç para aldığından da bahsedilmiştir. İmamlık, mütevellilik veçeşitli çalışanların günlük 1 – 96 osmani akçe arası ücret aldığını görüyoruzAnahtar Kelimeler: Halep Şer'iyye sicilleri,Kadın , Çocuk, köle,Miras, Adliişleri,vakıf, Fiyatlar, Kira.

The Judicature in the Ottoman empire during the period of 1588 is consideredthe ideal example of its time . Furthermore , it is highly respected and equitable forthe human rights . It is notable that such a system is never found neither in Europenor in East of Asia .It is worth mentioning that the judgmental documents areincredibly rich of valuable and great information that talk about the economic ,criminal and social problems . When I studied these documents that go back to theyear of 1588 , in particular the sixth volume including the pages from 201 till 280 , itgreatly showed fundamental information about the prevailing endowment systemwith the its rules .It also includes the export and import that belonging to theendowment documents which fairly allocate its budget in serving the holy places ,mosques , schools , people and employees' salaries .It also informs us about theMuslim woman who totally enjoys with different rights in the fields of work ,inheritance , dowry and alimony as well . More details have been showed in thesedocuments especially about the criminal law and the special religious rules of theindividuals and the problems of employees' salaries .One of the critical and sensitiveissue mentioned in these documents is slavery and how the Islamic law / Shariahdeals with it . In Fact, there are a lot issues which are considered to be so importantat that time such as the properties especially houses , shops and farmlands. To bespecific in thissubject , theprices of the houses range from 13 to 200 Dinar while fortheren tal , it is between 2 to 40 Dinar yearly .The price of selling ashoprangesfrom12 to 400 Dinar , where as for theren tal , it is about 10 to 20 gümüşkıt'a , and farmlands as well 12 -1000 Dinar . Key words: The Judicature in the Ottoman empire , the human rights, the critical, theproperties especially houses , shops and farmlands, theprices of the houses range .