Yayla muzu (Rheum ribes) ekstraktlarının in vitro fitokimyasal, antioksidan ve antimikrobiyal özelliklerinin araştırılması

Abstract

Polygonacea familyasının türü olan Rheum ribes'in taze gövde ve yaprakları Lübnan, İran ve Türkiye'nin doğusunda sebze olarak tüketilmektedir. Son zamanlarda farmakolojik alanlarda kullanılan bu bitkiden Asya ülkelerinde saf ilaç materyalleri üretilmektedir. Çalışmamızda, Rheum ribes gövde kısımlarından etil asetat, hekzan, metanol ve saf su çözücüleri kullanılarak 10-100 mg/mL konsantrasyonlarda ekstraktlar hazırlanmıştır. Esktraktların in vitro fitokimyasal özellikleri Stankovic (2011) ve Sharm ve Vig (2013); antioksidan aktivite analizleri Blois (1958), Oyaizu (1986); Dinis ve ark., (1994) ve antimikrobiyal aktivite ise Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çözücülere bağlı olarak ekstraksiyon verimi değişmekle birlikte en yüksek ekstraksiyon verimi (%25.3), en yüksek total fenolik (0.80±0.00 mg GAE/g) ve flavonoid içerik (0.321±0.00 mg RE/g) 100 mg/mL konsantrasyonda metanol ekstraktında belirlenmiştir. Rheum ribes metanol gövde ekstraktının DPPH süpürme aktivitesi %91.10±0.51 olarak kaydedilmiş olup IC50 dozu 10.50 mg/mL'dir. En yüksek Fe (II) iyonlarını şelatlama aktivitesi %49.70±3.10, indirgeme kapasitesi (0.19±0.00) ve süperoksit anyonu giderme aktvivitesi (%39.20±2.40) 100 mg/mL konsantrasyonda metanol ekstraktında belirlenmiştir. Rheum ribes'in etil asetat, hekzan ve metanol ekstraktlarının test bakterileri üzerinde antibakteriyel aktivite gösterememiştir. Saf su ekstraktının gösterdiği antibakteriyel aktivite 9.00±1.00 ve 14.50±1.50 mm zon çapı aralığındadır. En yüksek inhibitör etki 14.50±1.50 mm zon çapı ile S. aureus'a karşı gözlenmiştir.

The fresh stem and leaves Rheum ribes, species of Polygonaceae family, are consumed as vegetable in Lebanon, Iran and eastern Turkey. Recently, the crude drug materials from this plant that is used in pharmacological research in Asian countries. In this study, Rheum ribes stem extracts at 10-100 mg/mL concentrations were prepeared by using ethyl acetate, hexane, methanol and distilled water solvents. In vitro phytochemical analyzes by Stankovic (2011) and Sharm and Vig (2013); antioxidant activities by Blois (1958), Oyaizu (1986); Dinis and et al. (1994); antimicrobial activity by Kirby-Bauer disc diffusion methods of these extracts were examined. The extraction efficiency varies depending on the solvents and the highest extraction efficiency was calculated as %25.3 at methanol extract. The highest total phenolic and flavonoid contents were determined 0.80 ± 0.00 mg GAE/g and 0.321 ± 0.00 mg RE/g at 100 mg/mL concentration of metanolic extract. DPPH radical scavenging activity of metanolic stem extract was %91.10±0.51 (IC50 dose 10.50 mg/mL). The highest Fe (II) ions chelating activity (49.70±3.10%), reduction capacity (0.19±0.00) and superoxide anion scavenging activity (39.20 ± 2.40%) were recorded at methanol extract. Ethyl acetate, hexane and methanol extrcats of Rheum ribes Rheum ribes'in were determined to not show antibacterial activity against test bacteria. Antibacterial activity of distilled water extract were in the range of 9.00±1.00 and14.50±1.50 mm. The highest inhibitory effect was observed against Staphylococcus aureus with 14.5 ±1.50 mm zone diameter.