Koroner anjiyografi uygulanacak hastalarda beslenmeyle ilişkili kardiyovasküler risk faktörlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, koroner anjiyografi işlemi uygulanacak yetişkin bireylerin beslenmeyleilişkili kardiyovasküler risk faktörlerinin değerlendirmek ve beslenme durumlarınısaptamak amacıyla yapılmıştır. Kasım 2014- Şubat 2015 tarihleri arasında BaşkentÜniversitesi Ankara Hastanesi'nde koroner anjiyografi işlemi uygulananan 30 yaş veüzeri 58'i kadın 42'si erkek olmak üzere toplam 100 hasta üzerinde yürütülmüştür.Bireylerin demografik özellikleri, bazı beslenme alışkanlıkları anket formu ilesorgulanmıştır. Bireylerin antropometrik ölçümleri alınmış, bazı biyokimyasalparametreleri analiz edilmiş ve fiziksel aktivite durumları belirlenmiştir. Bireylerinbeslenme ile ilişkili kardiyovasküler risk faktörlerinin belirlenmesi amacıyla 35 besinçeşidini içeren kardiyovasküler hastalıklar için beslenme risk testi ve 24 saatlik besintüketim formu uygulanmıştır. Koroner anjiyografi işlemi sonrası koroner arterhastalığı (KAH) tanısı alan ve almayan olmak üzere katılımcılar iki gruba ayrılmış vebeslenme ile ilişkili kardiyovasküler risk faktörleri açısından değerlendirilmiştir. KAHgrubundaki bireylerin yaş ortalaması 59.9±9.11 yıl, NKA grubundaki bireylerin yaşortalaması ise 57.0±6.76 yıl olarak bulunmuştur. İki grup arasında yaş gruplarına göreistatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p<0.05). Beden kütle indeksi (BKİ)gruplamasına göre KAH grubundaki erkeklerin % 60'ının, kadınların ise % 30.6'sınınhafif şişman (BKİ 25-29.9 kg/m2), erkeklerin % 25.7'sinin ve kadınların % 50'sininşişman (BKİ ≥ 30.0 kg/m2) ve NKA grubunda ise erkeklerin % 57.1 'inin ve kadınların% 40.9'unun hafif şişman, (BKİ 25-29.9 kg/m2), erkeklerin % 28.6'sının ve kadınların% 36.4'ünün şişman (BKİ≥30.0 kg/m2) olduğu saptanmıştır. Hem KAH hem de NKAgrubunda her iki cinsiyetin de yüksek riskli grupta (BÇ= Erkek ≥ 102 cm, Kadın ≥ 88cm) yer aldığı belirlenmiştir. KAH ve NKA gruplarının her ikisinde de günlükenerjinin doymuş yağ asidinden (DYA) gelen yüzdesinin Ulusal Kolesterol EğitimProgramı (NCEP) Yetişkin Tedavi Paneli III (ATP III) önerilerin üzerinde olduğu vetekli doymamış yağ asidi (TDYA), çoklu doymamış yağ asidi (ÇDYA) alımlarının daNCEP ATP III'de önerilen düzeyin altında olduğu belirlenmiştir. Diyetle günlükvitamin ve mineral tüketim ortalamaları diyetle referans alım düzeyi (DRI) önerileriile karşılaştırıldığında; her iki grupta da bireylerin diyetle potasyum tüketimlerininyetersiz, sodyum tüketimlerinin ise yüksek olduğu saptanmıştır. Bireylerin beslenmeile ilgili kardiyovasküler risk faktörleri biyokimyasal parametreler açısındandeğerlendirildiğinde, hem KAH hem de NKA grubunda serum açlık kan şekeri veserum trigliserit (TG) düzeyleri referans değerlerinin üzerinde saptanmıştır. Çalışmayakatılan tüm bireylerde serum LDL kolesterol değerleri kadınlarda erkeklere göre dahafazla bulunmuştur ve cinsiyetler arası fark istatistiksel açıdan önemli olarakbelirlenmiştir (p<0.05). Erkeklerin ve kadınların HDL kolesterol değerleri referansdüzeylerin altında olarak belirlenmiştir. NKA grubundaki kadınların % 72.7'si,erkeklerin % 85.7'si, KAH grubundaki kadınların % 77.8'i, erkeklerin % 85.7'si yaşlailgili kardiyovasküler hastalık riski taşımaktadır. KAH grubundaki kadınlarda en sıkbel çevresi (% 97.2), en az ise sigara içmeyle (% 8.3) ilgili risk saptanmıştır. KAHgrubundaki erkeklerde en sık bel kalça oranı (% 91.4) ilgili risk saptanmıştır. NKAgrubunda kadınlarda bel çevresi ve bel kalça oranı riskli bulunmuştur. NKAgrubundaki erkeklerde ise bel kalça oranı (% 100.0) en az diyabetle (% 14.3) ilgili risksaptanmıştır. Tüm bireylerin % 76'sında MetS var iken % 24'ünde MetS varlığısaptanmamıştır. KAH grubundaki bireylerin % 76.3'ü NKA grubundaki bireylerin ise% 23.7'sinde MetS gözlenmiştir. Gruplar arası bu farklılık istatistiksel olarak anlamlıbulunmuştur (p<0.05). Diyetle DYA, TDYA, ÇDYA, posa, karbonhidrat, kolesterolile serum açlık kan şekeri (AKŞ), serum LDL kolesterol ve sistolik kan basıncı (SKB)arasında negatif yönde korelasyon saptanmıştır. Diyetle karbonhidrat tüketimi ileserum AKŞ, LDL kolesterol, TG, SKB, DKB arasında negatif yönde anlamlı olmayankorelasyon olduğu belirlenmiştir (p>0.05). Kardiyovasküler hastalıklara ilişkin riskfaktörlerine dair halkın bilinç ve farkındalık düzeyinin yükseltilmesi, bu hastalıklarayol açan risk faktörleriyle etkin mücadele bu hastalıktan korunmada uygun medikaltedavinin anında uygulanacak beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri sağlığıngeliştirilmesi için en önemli basamaktır. Ayrıca kardiyovasküler hastalık riski bulunanbireyler uygun tıbbi beslenme tedavisine yönlendirilmelidir.

This study has been done with the objective to determine nutrition-relatedcardiovascular risk factors on the individuals to whom the coronary angiography willbe performed. The study has been carried out on 100 patients in total, composed of 58females and 42 males, at the age of 30 and over, undergoing coronary angiographyoperation in Başkent University Ankara Hospital between the dates of November 2014and February 2015. Patients' demographic characteristics and some have beenexamined by the survey form. Individuals' anthropometric measurements have beenrecorded, some biochemical parameters have been analyzed, and physical activityconditions have been determined. To determine nutrition-related cardiovascular riskfactors of the individuals the nutritional risk test containing 35 nutrient sorts forcardiovascular diseases and 24 hours food consumption questionnaire have beencarried out. Coronary angiography after treatment of coronary artery disease (CAD),including the participants were divided into two groups with and without diagnosiswere evaluated for cardiovascular risk factors associated with diet and divided intotwo groups. The average age of the individuals in CAD group has been determined as59.9±9.11 years as to in NCA group as 57.0±6.76 years. Statistically significantdifference has been determined between this two groups in terms of age groups(p<0.05). It has been determined that in CAD group, 60% of male individuals and30.6% of female individuals are slightly overweight (BMI 25-29.29 kg/m2), 25.7% ofmale individuals and 50% of female individuals are overweight (BMI ≥ 30.0 kg/m2),and in NCA group 57.1% of male individuals and 40.9% of female individuals areslightly overweight (BMI 25-29.29 kg/m2), 28.6% of male individuals and 36.4% offemale individuals are overweight (BMI ≥ 30.0 kg/m2). It has been determined thatboth genders are ranked in the high-risk group in CAD and NCA groups (WC=Male≥102 cm, Female ≥ 88 cm). In both CAD and NCA groups, it has been determined thatthe percentage of daily energy originated from SFA is above the suggestions of NECPATP III and intake of PUFA and MUFA is under the level suggested in NCEP ATPIII. When the average of daily vitamin and mineral consumption with dietary anddietary reference ıntake (DRI) suggestions are compared, the dietary potassiumconsumption of the individuals in CAD and NCA groups are insufficient according toDRI suggestions as to sodium consumptions are quite above. When nutrition-relatedcardiovascular risk factors are evaluated in terms of biochemical parameters, it hasbeen observed that average value of pre-prandial blood glucose in both groups is aboveserum triglyceride (TG) level reference levels.It has been detected that serum LDL cholesterol values in females are higher than inmale individuals and the gender difference is determined as statistically significant(p<0.05). HDL cholesterol values of male and female individuals are determined asbelow reference values. 72.7% of females and 85.7% of males in NCA group, and77.8%of females and 85.7% of males in CAD group carry age-related cardiovasculardisease risk. On females in CAD group, it has been determined that the risk concerningwaist circumference (97.2%) is the most common and smoking is the rare (8.3%). Onmales in CAD group, it has been determined that the risk concerning waist-hip ratio(91.4%) is the most common. On females in NCA group, it has been determined thatwaist circumference and waist-hip ratio are risky. On males in NCA group, it has beendetermined that the risk concerning waist-hip ratio (% 100.0) and diabetic is rare(14.3%). Metabolic syndrome (MetS) has been observed in 76% of all individuals andMetS existence has not been detected 24% of all individuals. MetS has been observedin 76.3% of CAD group individuals and 23.7% of NCA group individuals. Thedifference between groups is determined as statistically significant (p<0.05). Betweensaturated fat, monounsaturated fat, polyunsaturated fat, bagasse, carbohydrate,cholesterol and serum FBG, serum LDL-C and SBP negative correlation has beendetermined. A positive correlation between bagasse and serum HDL cholesterol,sodium; a negative correlation between bagasse and serum FBG, serum LDLcholesterol, serum triglyceride, DBP, SBP has been determined. A negative correlationbetween carbohydrate and FBP, LDL cholesterol, triglyceride, SBP, DBP has beendetermined (p>0.05). Enhancing the level of public consciousness and awareness withrespect to CVDs risk factors is the most important step to fight effectively against therisk factors that lead to these diseases, to reduce the threats towards public health, andto develop the public health. Besides individuals, who carries cardiovascular diseaserisk, should be canalized to proper medical nutrition therapy.