Sağlıklı beslenmede bireysel ve grup eğitiminin bireylerin beslenme alışkanlıkları ve besin seçimi üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma sağlıklı beslenme bilgi ve alışkanlıklarının kazandırılmasında bireysel ve grup beslenme eğitimlerinin etkinliklerinin karşılaştırılması amacıyla planlanmış ve yürütülmüştür. Araştırmaya katılan bireylere beslenme eğitimi, grup beslenme eğitimi ve bireysel beslenme eğitimi olmak üzere iki farklı şekilde verilmiştir. Grup beslenme eğitimi, Ankara ilinde bir ilkokulda çalışan ve araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 32 kadın öğretmen ile yürütülmüştür. Bireysel beslenme eğitimine ise Ankara ilinde bulunan bir iş merkezinde çalışan ve araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden toplam 32 kadın sekreter, güvenlik görevlisi, satış elemanı ve büro çalışanları katılmıştır. Her iki grupta yer alan kadınlar 19-64 yaş arasındadır. Gebe, kronik hastalık tanısı almış veya özel bir diyet uygulaması gereken bireyler çalışmaya dâhil edilmemiştir. Eğitim materyalleri, katılımcıların beklentileri doğrultusunda ve `Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER)'e göre hazırlanmıştır. Her iki grupta da aynı materyaller kullanılmış ve power point sunumu ile görsel olarak desteklenerek uygulanmıştır. Araştırma Ocak 2018'de araştırma kurul onamının alınmasından sonra başlamıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacı tarafından geliştirilen anket formu kullanılmış, anketler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme yöntemi ile doldurulmuştur. Anket formu, demografik özellikler, beslenme bilgi düzeyi ve beslenme tutum ve davranışları, IPAQ kısa formu, besin tüketim sıklığı kayıt formu ve antropometrik ölçüm kayıt formundan oluşmuştur. Çalışmaya katılan bireylerin antropometrik ölçümleri araştırmacı tarafından yapılmıştır. Çalışmada kullanılan anket formu her bireye eğitimler başlamadan önce uygulanmıştır. Anketin demografik özellikler dışında tüm bölümleri 4.eğitimin sonunda, 4. eğitimin 2 ay sonrasında tekrarlanmıştır. Grup beslenme eğitimi Ocak-Mart 2018 tarihleri arasında 15 gün ara ile 20'şer dakikalık sürelerde 4 kez interaktif şekilde, bireysel beslenme eğitimi ise, bu gruptaki bireylere ayrı ayrı ve 20'şer dakikalık sürelerde toplam 4 kez verilmiştir. Çalışmada her iki grupta da besin tüketimleri ile besin ögesi alımları eğitim aşamalarına göre olumlu yönde değişiklikler göstermiştir. Bu değişiklikler, gruplar içinde istatistiksel olarak önemli bulunurken (p<0.001), gruplar arasındaki farklar istatistiksel olarak önemli bulunmamıştır (p>0.05). Benzer olarak bireylerin beslenme bilgi puanları eğitim süresince yükselmiş olup, grup beslenme eğitimi alan bireylerin puanının daha yüksek olduğu görülmüştür. Eğitim aşamalarına göre beslenme bilgi puanlarındaki yükseliş hem grupların kendi içinde hem de gruplar arasında istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Diğer yandan, bireylerin antropometrik ölçümlerinde eğitim aşamalarına göre oluşan farklılıklar hem grupların kendi içinde hem de gruplar arasında önemli bulunmuştur (p<0.001). Her iki grupta da beslenme bilgi puanı ile besin seçimi arasında bir ilişki saptanmamıştır (p>0.05). Sağlıklı beslenme eğitimi konusunda grup veya bireysel eğitimler arasında bir fark olmadığı, grup eğitiminde daha kısa sürede daha fazla bireye beslenme eğitimi verilebileceği sonucuna varılmıştır.

This study was planned and conducted in order to compare the effectiveness of individual and group nutrition education to get healthy nutrition knowledge and habits. Nutrition education were given in two different ways as individually and group nutrition education. Group nutrition education was carried out with 32 female teachers working in a primary school in Ankara and accepting to participate voluntarily. A total of 32 female secretaries, security officers, sales staff and office workers participated in individual nutrition education in a business center in Ankara and accepted to participate in the study voluntarily. Women in both groups are between 19-64 years of age. Individuals who have been diagnosed as pregnant, diagnosed with chronic disease or who need to apply a special diet were not included in the study. The training materials were prepared according to the expectations of the participants and according to `Turkey Nutrition Guide 2015 (TUBER) `. The same materials were used in both groups and were supported visually by power point presentation. The research started in January 2018 after the approval of the research board. The questionnaire was developed by the researcher and the questionnaires were filled by face-to-face interview method. The questionnaire form consisted of demographic characteristics, nutritional knowledge level and nutritional attitudes and behaviors, IPAQ short form, food consumption frequency registration form and anthropometric measurement form. Anthropometric measurements of the participants were performed by the researcher. The questionnaire used in the study was applied to each individual before the trainings started. All sections of the questionnaire, except for demographic characteristics, were repeated at the end of the 4th education and 2 months after the 4th education. The group nutrition training has been held in four interactive sessions between January-March 2018, with a 15-day interval for 20 minutes each. Individual nutrition education was given to individuals in this group separately and 4 times in 20 minutes. In both groups, food consumption and nutrient intake were positively changed in both groups. While these changes were found to be statistically significant within the groups (p <0.001), the differences between the groups were not statistically significant (p>0.05). Similarly, nutritional knowledge scores of the individuals increased during the training period and the scores of the individuals who received group nutrition education were higher. According to the education stages, the increase in nutritional information scores was found to be statistically significant among groups and within groups (p <0.05). On the other hand, the differences between the anthropometric measurements and the education stages of the individuals were found to be significant both within the groups and between the groups (p<0.001). In both groups, no relation was found between nutritional information score and food choice (p>0.05). It was concluded that there is no difference between the group or individual training in the field of healthy nutrition education, and nutrition training can be given to more individuals in a shorter time by group training.