Üniversite öğrencilerinde yeme farkındalığı ve sezgisel yeme davranışının beslenme durumu üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinde yeme farkındalığı ve sezgisel yeme davranışının beslenme durumu üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla Ekim 2018- Kasım 2018 tarihleri arasında Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi'nde öğrenim gören çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 19 yaş ve üzeri 387 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Öğrencilerin sosyo-demografik özellikleri ve fiziksel aktivite düzeyleri araştırmacı tarafından hazırlanan ve yüze yüze görüşme yöntemiyle uygulanan anket formu ile alınmış, antropometrik ölçümleri (boy uzunluğu, vücut ağırlığı) kaydedilmiştir. Öğrencilerin beslenme durumlarını ölçmek amacıyla Enerji Yoğunluklu Besinlerin Porsiyon Büyüklüğü Tüketim Sıklığı Formu ve Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi (KIDMED) kullanılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin yeme farkındalığı düzeyleri, Yeme Farkındalığı Ölçeği (YFÖ-30) ile Sezgisel yeme davranış düzeyleri Sezgisel Yeme Ölçeği-2 (İES-2) ile saptanmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin yaş ortalaması 20.70±1.81 olup öğrencilerin % 94.1' i kız, % 5.9' u erkektir. Öğrencilerin %46.5'i Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencisi iken %53.5'i sağlık bilimleri fakültesine bağlı diğer bölümlerde okuyan öğrencilerdir. Öğrencilerin beden kütle indeksine (BKİ) göre dağılımları değerlendirildiğinde, %70.3'ü normal, %18.7'i zayıf, %8.9'u hafif şişman, %2.1'i ise obezdir. Öğrencilerin yeme farkındalığı ölçeği genel puanı, disinhibisyon ve yeme kontrolü alt ölçeklerinin puanları ile BKİ sınıflandırması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur(p<0.05). Öğrencilerin sezgisel yeme ölçeği genel puanı ve beden-besin seçimi uyumu alt ölçeği hariç diğer tüm alt ölçek puanları ile BKİ sınıflandırması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu bulunmuştur(p<0.05). Çalışmaya katılan Beslenme ve Diyetetik bölümü öğrencilerinin yeme farkındalığı ölçek toplam puan ortalamaları ve farkındalık alt ölçeği haricindeki tüm alt ölçek puan ortalamaları diğer bölümlerde okuyan öğrencilere göre istatistiksel olarak daha yüksek olduğu saptanmıştır (p<0.05). Öğrencilerin öğrenim gördükleri bölümler ile sezgisel yeme ölçek toplam ortalama puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanmamıştır (p> 0.05). Yeme farkındalığı ile sezgisel yeme arasında pozitif, güçlü bir ilişki olduğu saptanmıştır (p< 0.05). Yeme farkındalığının artması ile birlikte enerji yoğunluğu yüksek olan besinlerin tüketim sıklığının azaldığı saptanmıştır(p< 0.05). Sezgisel yeme ile enerji yoğunluğu yüksek besinlerin tüketim sıklığı arasında hamur tatlıları hariç istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı tespit edilmiştir. KIDMED indeksi puanı ile yeme farkındalığı arasında anlamlı pozitif yönlü bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sezgisel yeme ile KIDMED indeksi puanı arasında yemeye koşulsuz izin verme alt ölçeği hariç istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Sonuç olarak, üniversite öğrencilerinde sezgisel yeme ve yeme farkındalığının beslenme durumu üzerinde etkili olabileceği belirlenmiş ancak etkinliği tam olarak saptanamamıştır.

This study which aims to determine the effect of mindful eating and intuitive eating behaviours on nutrition status in university students was conducted in October 2018 – November 2018 among 387 Baskent University Health Science Faculty students (ages ≥ 19) who are volunteer to participate the study. The sociodemographic characteristics and exercise status of the students were derived by face to face interviewing method using a questionnaire and anthropometric measurements (weight, height) were taken. In order to determine the nutrition status of the subjects Mediterranean Diet Quality Index (KIDMED) and Energy Dense Food Frequency Scale were used. To detect the mindful eating status of subjects Mindful Eating Questionnaire and to determine intuitive eating behaviours Turkish version of Intuitive Eating Scale-2 were used. The subject group was consisted of 94.1 % female and 5.9 % male students (ages 20.70±1.81).In the survey, 46.5% of the students were majoring in nutrition and dietetics and 53.5% of the students were studying in other departments consisting in faculty of health sciences. Subjects' body mass index (BMI) distribution was evaluated according to gender; among those 70.3% are in normal weight, 18.7 % underweight, 8.9 % overweight, and 2.1 % obese. There is a significant relationship between overall scores of mindful eating scale, disinhibition and also control over eating subscales' scores and BMI groups (p<0.05). A statistically significant relationship was found between BMI groups and Intuitive Eating Scale overall score and all subscales except body-food choice congruence scale (p<0.05). Except mindful eating scale total median score and mindfulness subscale, all of the mindful eating subscale median scores of the subjects majoring in nutrition and dietetics were found to be statistically higher than subjects from other majors (p< 0.05). There was no significant relationship between subjects intuitive eating total median scores and their majors (p > 0.05). A strong positive relationship was detected between mindful eating and intuitive eating (p<0.05). A negative relationship was observed between mindful eating and frequency of consuming energy dense foods (p< 0.05). There was no significant relationship between intuitive eating and the frequency of consuming energy dense foods excluding pastry. A significant positive relationship was detected between KIDMED index score and mindful eating. There was no significant relationship between intuitive eating and KIDMED index scores except unconditional permission to eat subscale. Consequently, this study states that mindful eating and intuitive eating behaviours could be effective on nutrition status among university students. However, the effectiveness could not be exactly determined.