Maternal serum alfafetoprotein seviyesinin fetus prognozunu belirleme açısından değeri

Abstract

- 35 - ÖZET Bu çalışma, konjenital anomalilerin, özellikle nöral tüp defektlerinin prenatal tanısına yardımcı olan MSAFP (maternal serum alfa feto protein) taramasının gebelik prognozunu belirlemedeki etkinliğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Kliniğimize 1987-1989 yılları arasında başvuran, gebe lik yaşları son adet tarihlerine göre veya fetal biyometri ile hesaplanmış', 51'i anemnezine göre fetal anomali riski taşıyan (A grubu), 68'i risk faktörü içermeyen (B grubu) toplam 119 olgu çalışma kapsamına alınmıştır. Tüm olguların demografik özellikleri ve ayrıntılı obstetrik anamnezleri kaydedilmiş, 15-20. gebelik haftaları arasında, ön kol veninden alman örneklerde MSAFP düzeyleri ölçülmüştür. Her olguya ayrıntılı ultrasonografik inceleme uygulanmıştır. Seri MSAFP yüksekliği saptananlarda, ASAFP ve ACh E ölçümleri amacıyla amniyosentez yapılmıştır. MSAFP değeri üst sınırı A grubunda 2.0 MOM, B grubunda 2.5 MOM alınmış; birinci ölçümde yüksek değer görülme sıklığı açısından A (% 15.7) ve B (% 14.7) grupları arasında farklılık saptanmamıştır (Tüm çalışma grubunda I. MSAFP yüksekliği görülme oranı = % 15.1). MSAFP yüksekliğinin NTD açısından tanısal duyarlılığının % 80 (4/5) olduğu belirlenmiş; yapısal plasenta anomalisi de değerlendirmeye katıldığında tanısal duyarlılığın % 83.3'e (5/6) yükseldiği kaydedilmiştir. Ultrasonografik olarak belirgin anomali saptanan gebelikler sonlandırıldığından ve MSAFP değeri 4.5 MOM'dan küçük ikiz gebelikler normal olarak değerlendirildiğinden, II. MSAFP ölçümü a grubunda 5 (% 9.8), B grubunda ise 6 (% 8.8) olmak üzere- 36 toplam 11 olguda (% 9.2) yapılmıstır. II. MSAFP yüksekliği görülme oranının A grubunda % 2, B grubunda ise % 4.4 (toplam % 3.4) olduğu belirlenmiştir. Amniyosentez yapılan olguların (4 olgu; % 3.4) yalnız birinde ASAFP yüksekliği (% 0.8) gözlenmiştir. Her iki grup arasında tahliye, spontan abortus, immatür ve preterm doğum ile term doğum, 5. dakika apgar skoru düşüklüğü, kaba ve düzeltilmiş perinatal mortalite oranları açısından anlamlı farklılık saptanmamıştır. Tüm olgular birlikte değerlendirildiğinde, non-kromozomal fetal anomali görülme sıklığının I. MSAFP değeri yüksek bulunanlarda (% 22.2), normal bulunanlara kıyasla (% 1) an lamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür (Çalışma grubu tota- linde NTD görülme sıklığı % 4.1 (5/123), Çalışma grubunda fetal kayıp oranı % 9.8 olarak belirlenmiş, göreceli fetal kayıp riskinin MSAFP düzeyi normal olgularda en düşük (0.7), seri MSAFP ölçümü yüksek olgularda ise en yüksek (5.1) olduğu kaydedilmiştir. Kaba perinatal mortalite oranının seri MSAFP yüksekliği saptananlarda (% 60), MSAFP değeri normal ve I. ölçümü yüksek II. ölçümü normal olguların toplamına kıyasla (% 0.69) anlamlı düzeyde yüksek olduğu gözlenmiştir (p<0.01). Seri MSAFP değeri, fetal anomali riski taşıyan grupta £2 MOM, düşük risk grubunda S2.5 MOM bulunan olgularda non- kromozomal fetal anomali ve total fetal kayıp oranının (dolayısıyla kaba perinatal mortalite orannın) anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Olgu sayımızın kısıtlılığına rağmen MSAFP tarama programının üst düzey ultrasonografik tetkik ile beraber uygulandığında fetal anomalileri saptamada ve fetal kayıp riskini belirlemede yararlı olduğu sonucuna varılmıştır.