Çocukluk çağında antiepileptik tedavinin, hipotalamo-hipofizer aks ve tiroid fonksiyonlarına etkilerinin araştırılması

Abstract

60 ÖZET Çalışmamız, İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Çocuk Sağlığı ve Has talıkları Anabilim Dalı, Çocuk Nörolojisi Bilim Dalı Polikliniğinde epilep si tanısı konulmuş, karbamazepin ile tedavi edilen 11, fenobarbital alan 10, Na-Valproat alan 8, karbamazepin fenobarbital alan 10, karbamazepin Na-Valproat alan 10, yeni tanı konulmuş antiepileptik ilaç almayan 10 ve kontrol grubu 12 olmak üzere toplam 71 hastayı kapsadı. Tüm hastalarımızda T3, T4, FT3, FT4, TSH, PRL ve kortizol değerlerine, ayrıca antiepileptik ilaç alan ve almayan epileptik hastalara TRH testi yapılarak 0., 20. ve 60. dakikalarda TRH ve PRL düzeylerine bakıldı. Uzun süre antiepileptik tedavi gören hastalarda kemik iliği, bağ dokusu, genitoüriner sistem ve hepatoselüler sistemde olduğu gibi endok rin sistemde de bir takım değişiklikler olmaktadır. Özellikle hipotalamo-hi- pofizer sistem ve büyüme, gelişme ile santral sinir sistemi fonksiyonları üzerine önemli etkileri olan tiroid hormonları etkilenmektedir. Antiepileptik ilaçlar periferik hormon mekanizması ile etkileşe rek feed-back yolla ve adenohipofizin santral regülasyonu direkt etkileye rek, hipotalamo-hipofizer aks'ın fonksiyonlarını değiştirirler.61 Çalışmamızın sonucu, antiepileptik ilaç alanlarda serum hormon konsantrasyonu ve hipotalamo-hipofizer cevapların kontrol grubundan fark lı olduğunu gösterdi. İlaç almayan epileptik grup ile kontrol grubu arasın da, araştırılan parametrelerde anlamlı bir fark gözlenmedi. Serum T4, FT3, FT4 düzeyleri karbamazepin, fenobarbital, karbamazepin+fenobarbital ve karbamazepin + Na-Valproat alan gruplarda düşük olarak saptandı. Serum T3 düzeyleri tüm gruplarda eşitti. Na-Valproat tedavisi alan grupta perife- rik tiroid hormonları düzeyi normal bulundu, en düşük düzeyler karbamaze pin + Na-Valproat alan grupta gözlendi. TSH düzeyleri tüm gruplarda nor mal bulundu. Na-Valproat ve Na-Valproat + karbamazepin alan gruplarda TRH testine TSH yanıtı yüksek olarak saptandı. Karbamazepin + fenobar bital alan grupta bazal TSH düzeyi ve TRH testine yanıt, kontrol grubu ile eşit bulundu. Hastalarımızda hipotiroidi'nin de belirtileri olabilecek halsiz lik, motivasyon azlığı, konstipasyon gibi yakınmalar gözlendi fakat klinik ve laboratuvar sonuçları hipotiroidi ile uygun değildi. Serum bazal PRL düzeyleri kontrol grubu ile eşit düzeylerdeydi. Na-Valproat ve karbamaze pin + fenobarbital alan gruplarda TRH testine PRL yanıtı yüksek bulundu. ACTH/kortizol ritminde herhangi bir değişiklik gözlenmedi.