Sıçanlarda oluşturulan stress ülserlerinde serbest oksijen radikallerinin ve radikal temizleyicilerin rolü

Abstract

ÖZET- Serbest radikaller tek sayıda elektron taşıyan, çok aktif yapılı zararlı bileşiklerdir. Serbest radikallerin büyük çoğunluğu oksijen ile ilgili serbest radikaller olup bunlar süperoksit radikali, hidroksil radikali ve hidrojen peroksittir. Serbest oksijen radikalleri en sık postlskemlk doku travması sırasında oluşmaktadır, özellikle kalp, akciğer, beyin, karaciğer, böbrek, incebarsak ve midede iskemik doku hasarı patogenezinde rol oynarlar. Akut eroziv gastrit patogenezinde başlıca görüş, stress sırasında mide mukoza kan akımının azalması sonucu mide mukoza bariyerlnin yıkılması, lümenden mukoza hücreleri içine doğru H+ iyonları geri emlliminin hızla artması ve bu iyonların ortamdan uzaklaştırılamaması İle etkilerinin zararlı boyutlara varmasıdır. Stress ortamında mide mukoza kan akımının azalması ile iskemi ortaya çıkmakta ve serbest oksijen radikalleri oluşumu hızla artmaktadır. Bu deneysel çalışmada serbest oksijen radikalleri ve bunların oluşumunu bloke eden radikal temizleyicilerin (sırasıyla allopurinol, dimetil sülfoksit ve süperoksit dismutaz) stress ülserlndeki rolü araştırılmıştır. Radikal temizleyiciler bir serbest oksijen radikali metaboliti olan malondialdeh.it düzeyini anlamlı derecede düşürmekte dolayısıyla serbest oksijen radikali oluşlumunu önemli ölçüde bloke etmektedir. Ancak radikal temizleyiciler mide mukoza erozyonlarının yaygınlığını azaltmamakta sadece süperoksit dismutaz mukoza erozyonlarının yüzeyel kalmasını sağlamaktadır. Bu sonuçlara göre serbest oksijen radikalleri tek başına stress ülseri patogenezinde rol oynamamakta, başka faktörler de stress ülseri oluşumunda etkili olmaktadır. Ancak radikal temizleyicilerden süperoksit dlsmutazın stress ülseri profîlaksisinde etkili olabileceği söylenebilir. 27