291 akut lösemi olgusunun epidemiyolojik, etyolojik klinik ve laboratuar özelliklerinin geriye dönük incelenmesi

Abstract

49 ÖZET VE SONUÇ Bu çalışmada İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi îç Hastalıkları Ana- bilim Dalı, Hematoloji Bilim Dalı'nda 1983-1992 yılları arasında izlenen 291 akut lösemi olgusunun epidemiyolojik, etyolojik, klinik ve laboratuar özellikleri geriye dönük olarak değerlendirildi. Yaşları 12 ile 82 arasında değişen olguların yaş ortalaması 35,4±17, E/K oranı 1,6 olarak hesaplandı. ALL'de yaş ortalaması anlamlı olarak daha düşük bulundu. Cinsiyet dağılımı açısından ALL ile ANLL ara sında anlamlı fark saptanmadı. FAB sınıflamasına göre olguların 94'ü (% 32) ALL, 197'si (% 68) ANLL ve % 12'si L1 % 18'i L2, % 2'si L3, % 12'si M1 % 8'i M2, % 4'ü M3, % 35'i M4, % 6'sı M5 % 2'si M6 olarak belirlendi. Olgularımızın % 73'ünün Marmara, % 16'sının Karadeniz, % 5'i- nin Doğu Anadolu bölgelerinden geldikleri saptandı. Çalışmamızda, akut lösemi gelişmeden önce radyoterapi gören 2 olgu, uzun süredir benzenle teması olan 2 olgu, kimya sanayiinde çalışan 2 olgu, kloramfenikol kullanan 1 olgu, tarım ilacı kullanan 1 olgu, predispo- zan hematolojik hastalığı olan 4 olgu, birinci dereceden yakınlarında löse mi öyküsü olan 2 ve kanser öyküsü olan 13 olgu belirlendi.50 Eklem-kemik ağrısı, lenfadenomegali, splenomegali, hepatomega- li ve mediastende kitle sıklığı ALL'de, dişeti hipertrofisi sıklığı ANLL'de anlamlı olarak yüksek bulundu. Alt gruplar arasında yapılan değerlendirme de eklem-kemik ağrısı sıklığı L2'de, lenfadenomegali sıklığı L1 ve L2'de, splenomegali sıklığı L2 ve L1'de, hepatomegali sıklığı Lx ve Ml'de, medias tende kitle sıklığı L2'de anlamlı olarak yüksek bulundu. Halsizlik-çabuk yorulma, ateş, infeksiyon, hemoraji, plevra, kilo kaybı, ağızda ülser, geni tal bölgede ülser, deri tutulumu, akciğer-plevra tutulumu ve MSS tutulumu nun sıklığı açısından ALL, ANLL ve bunların alt tipleri arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Hem ALL hem ANLL'de üst solunum yolu enfeksiyonu en sık rastlanılan enfeksiyon olarak belirlendi. Pnömoni ANLL'de anlamlı olarak daha sık görüldü. Dalak ve karaciğerin boyut olarak büyüme miktarı ALL'de anlam lı olarak daha fazla bulundu. Ortalama Hct değerleri açısından ALL ve ANLL arasında anlam lı fark saptanmadı. ALL alt grupları arasında ise ortalama Hct değeri L2'de L1'e göre anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Genellikle tüm grup larda Hct değerleri % 10-30 arasında görüldü. Ortalama lökosit sayısı ALL'de anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Alt gruplar arasında ise ALL olgularında ortalama lökosit sayısının L1 ve L2'de L3'e göre, ANLL olgula rında M1 ve M4'te M5, M3 ve M2'ye göre daha yüksek olduğu saptandı. mm3'te 2.000'in altında lökosit sayısı olan olguların sıklığı açısından ALL, ANLL ve alt gruplar arasında anlamlı fark bulunmadı. 100.000'in üstünde lökosit sayısı olan olgulara ise ALL'de anlamlı olarak daha sık rastlandı. Ortalama trombosit sayısı ve mm3'te 20.000'in altında trombosit sayısı olan olguların sıklığı açısından ALL, ANLL ve alt gruplar arasında anlamlı bir fark bulunmadı. Trombosit sayısı mm3'te 20.000 ile 100.000 arasında olan olguların sıklığına ise ALL'de anlamlı olarak daha fazla rastlandı. Periferde ortalama blast sayısı ALL'de anlamlı olarak daha yüksek bulun-51 du. Alt gruplar arasında ise ALL olgularında L1 ve L2'de L3'e göre, ANLL olgularında M1 ve M4'te M2, M5, M3 ve M6'ya göre daha yüksek olduğu sap tandı. Yine çalışmamızda periferde blast sayısı mm3'te 1.000-50.000 arasın da olan olguların sıklığı ANLL'de, 50.000-100.000 arasında ve 100.000 üstünde olan olguların sıklığı ALL'de anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Ortalama nötrofil sayısı ve mm3'te 500'ün altında nötrofil sayısı olan olgu ların sıklığı açısından ALL, ANLL ve alt gruplar arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Kemik iliğinde blast oranı ortalaması ALL'de ANLL'den anlamlı olarak daha yüksek bulundu. Alt gruplar arasıda ise ALL olguların da L1'de L2'ye göre daha yüksek, ANLL olgularında M3 ve M6'da diğer gruplara göre daha düşük bulundu. Serum ürik asit düzeyi ortalaması ALL'de anlamlı olarak daha yüksek bulundu. ALL alt grupları arasında anlamlı fark görülmezken, ANLL alt grupları arasında M6'da anlamlı şekilde düşük bulundu. LDH düzeyleri açısından ALL, ANLL ve alt gruplar arasında anlamlı bir fark saptanmadı. Ortalama alkali fosfataz düzeyi ALL'de anlamlı olarak daha yüksek bulundu. ALL alt grupları arasında fark görülmezken, ANLL alt grupları arasında M2 ve M4'te M3'e göre daha yüksek saptandı. Çalışmamızda ayrıca 7 olguda granülositik sarkom, 21 olguda lökostaz, 3 olguda yaygın damar içi pıhtılaşması ve 4 olguda gebelik ile lösemi birlikteliği belirlendi. Bu çalışma aracılığı ile literatür gözden geçirilmiş ve olgularımız da incelediğimiz parametreler ile ilgili bulgularımızın literatürdeki diğer serilerle karşılaştırılması yapılmıştır.