Renal transplantlı hastalarda karaciğer hastalıklarının irdelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışma, merkezimizde izlenen renal transplantasyona hastalarda karaciğer disfonksiyonunu, viral hepatit seyrindeki değişiklikleri, immunosupresif tedavi karaciğer hastalığı ilişkisini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, İÜ. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Ana Bilim Dalı, Nefroloji Bilim Dalı Transplantasyon Polikliniği'nce izlenen canlı donörlü 112, kadaverik donörlü 39 olmak üzere toplam 151 hasta (108 erkek, 43 kadın, ortalama yaş : 31.8 ; 15-58, ortalama izleme süresi : 44 ay; 1-120) çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmamızda, karaciğer disfonksiyonu % 39.7 oranında saptanmış olup, bu hastaların % 48.3' ünde karaciğer disfonksiyonu 6 aydan kısa sürerken, % 51.7'sinde 6 aydan uzun sürmüştür. HBV serolojik göstergelerine bakılan 151 hastanın 18' inde HBsAg seropozitif bulunmuştur. Bu hastaların 10' u pretransplant dönemden itibaren seropozitif iken, 8' inde seropozitiflik posttransplant dönemde gelişmiştir. HBV seropozitif 12 hastaya karaciğer biyopsisi yapılmış, histolojik incelemede % 75' inde kronik hepatit, % 8.3 'ünde de siroz gelişimi saptanmıştır. HBV seropozitif hastalarda kronik hepatit ve siroz gelişimi literatürle benzer oranda saptanmış olup, sropozitif hastalarda ilk 10 yılda kümülatif hasta ve greft sürvileri değişmemektedir (p>0.05). HCV serolojisine bakılan 83 hastanın 32' sinde (% 38.6) HCV seropozitifliği saptanmış ve HCV seropozitif 18 hastanın histopatolijik incelemesinde % 61.1' inde kronik hepatit gelişimi saptanırken, hiçbir hastada siroz tespit edilmemiştir.Bu bulgular, HCV enfeksiyonunun daha selim olduğununu değil, siroz gelişimi için belki daha uzun süreye ihtiyaç bulunduğunu düşündürmektedir. HCV seropozitif hastalarda da HBV'üne benzer olarak, ilk 10 yılda kümülatif hasta ve greft sürvileri değişmemektedir(p>0.05). HCV seropozitif hastaların % 40.6' sında klinik ve biyoşimik olarak kronik hepatiti düşündüren bulgular varken, % 61.1' inde biyopsi ile kronik hepatit saptanması histopatolojik incelemenin önemini ortaya koymaktadır. 30Dört hastada HBV ve HCV seropozitifliği birarada bulunmuş ve bu hastaların sadece birinde kronik hepatit gelişimi saptanmıştır.Bu nedenle HBV ve HCV birlikteliğinin karaciğer hastalığını arttırdığı konusunda yorum yapılamamıştır. İmmünsüpresif ilaçlara bağlı karaciğer disfonksiyonu kliniği geri planda olmakla birlikte, isoniazide bağlı karaciğer disfonksiyonunun artmış olduğu, ancak ilacın kesilmesi ve/veya dozunun azaltılması ile karaciğer fonksiyonunun düzeldiği izlenmiştir. Sonuç olarak renal transplant hasta grubunda, transplantasyon öncesi ve transplantasyon sonrası dönemde, hepatotrop virüslerin önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olması ve tedavi olanaklarının halen yetersiz olması, aktif bağışıklamayı ön plana geçirmektedir. Ancak viral hepatitlerin daha gerçek etkisi, daha uzun süreli hasta gruplarıyla yapılan çalışmalarla ortaya çıkacaktır. 31