Konjenital hipotiroidide serum kalsiyum, fosfor, magnezyum ve alkalen fosfataz düzeyleri

Abstract

71 ÖZET Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji polikliniğinde takip edilmekte olan konjenital hipotiroidili hastaların bir grubunda serum kalsiyum, fosfor, alkalen fosfataz ve magnezyum düzeyleri hipotiroid ve ötiroid durumda iken incelendi. 21 konjenital hipotiroidi hastasının 6'sı çalışmaya alındığında kli nik ve laboratuar olarak hipotiroid durumda idi. Bu hastalardan 1.1 yaşın da olanına yeni tanı konulmuştu. I hasta 6 aydır ve 2 hasta 4 aydır ilaç kullanmıyordu ve bu hastaların tedavisi aileleri tarafından kesilmişti, 2 hasta ise düzensiz ilaç kullanıyordu. Yaşları 7 yıl ile 19.4 yıl arasında değişen 15 hasta ise çalışmaya başlandığında ötiroid durumda idiler. Bu hastalar tiroid hormon eksikliğinin beyin matürasyonunu etkilemediği yaş grubundan seçilerek üç hafta süreyle tiroid hormon tedavisi kesildi. Hastaların seçiminde ailelerin tedaviyi kesme arzuları da dikkate alındı. Hastaların hiçbiri tiroid hormonu dışında kalsiyum ve kemik metabolizmasını etkileyen herhangi bir ilaç kullanmıyordu, karaciğer ve böbrek hastalığını düşündüren klinik bulgulara sahip değillerdi. Kontrol grubu olarak yaşları 2 yıl ile 18.9 yıl arasında değişen sağlıklı çocuklar alındı ve sağlıklı kontrol grubu ile hasta grubu arasında yaş açısından anlamlı bir fark saptanmadı.72 Hipotiroid grupta serum kalsiyum düzeyleri ötiroid gruba ve sağlıklı kontrol grubuna göre farklı bulunmadı. Hipotiroid grupta serum fosfor düzeyleri ötiroid gruptan farklı bulunmazken sağlıklı kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu (p<0.01). Beklenildiği gibi ötiroid grupta serum T4 değerleri hipotiroid grubuna göre anlamlı olarak yüksekti (p< 0.001). Fakat ilginç olarak sağlıklı kontrollere göre de ötiroid grupta serum T4 değerleri anlamlı olarak yük sekti (p<0. 001). Hipotiroid ve ötiroid olarak ayırmaksızın serum T4 değerleri ile serum AP aktivitesi arasında pozitif bir korelasyon saptandı (p< 0.001). Ötiroid grupta serum TSH değerleri ile AP aktivitesi arasında negatif bir korelasyon saptandı (p<0.01). Hipotiroid grup ile ötiroid grup ve sağlıklı kontrol grubu arasın da serum magnezyum düzeyleri açısından anlamlı bir fark saptanmadı. Yalnızca 2 hastada tiroid hormon tedavisinin kesilmesi ile serum magnezyum düzeyinde belirgin bir artış gözlendi. Serum magnezyum değerleri ile T4 ve TSH arasında korelasyon saptanmadı. Yine magnezyum değerleri ile kalsiyum, fosfor ve AP değerleri arasında da herhangi bir korelasyon gösterile medi. Sübstitüsyon dozunda tiroid hormon tedavisi alan konjenital hipotiroidili hastalarda AP aktivitesinin anlamlı olarak artması ve T4 ile pozitif bir korelasyon göstermesi kemik metabolizmasının hızlandığını göstermektedir. Tiroid hormon tedavisi ile serum TSH düzeyi ne kadar çok baskılanmışsa AP aktivitesinde aynı oranda bir artış gözlenmektedir. Sonuç olarak yaşları 7-19 yıl arasında bulunan konjenital hipotiroidili hastalarda tiroid hormon dozunun ayarlanmasında serum alkalen fosfataz düzeylerinin de dikkate alınması gerektiğini, fizik ve mental gelişim kadar kemik metabolizmasının da yakından izlenmesi gerektiğini söyleyebiliriz.