Tip 1 diabetes mellituslu çocuklarda arteriyel kan basıncı düzeylerinin vücut kitle indeksi, viskozite, fibrinojen ve mikroalbüminüri ile ilişkisi

Abstract

Amaçlar: 1. Tip I diabetli çocuklarda, arteriyel kan basıncı değerlerinin yüksek olup olmadığını saptamak ve bunun yaş, cinsiyet ve hastalık süresi ile ilişkisini incelemek. 2. Tip I diabetik çocuklardaki kan basıncı değerlerini, obez çocuklarınki ile kıyaslamak. 3. Tip I diabetli çocuklarda, arteriyel kan basıncı değerlerinin vücut kitle indeksi, idrar albümin itrahı ve hemoreolojik faktörler (viskozite, fibrinojen) ile olan ilişkisini araştırmak. 4. Bu faktörlerin Tip I diabette gelişen komplikasyonlar için birer risk faktörü veya prediktör olup olmadığını değerlendirmektir. Tasarım: Rastgele yöntemli kontrol gruplu klinik bir çalışma Ortam: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Metabolizma ve Beslenme Bilim Dalı poliklinği. Denekler: 1-Hasta grubu: Yaşlan 6 ile 16 yıl arasında değişen (ortalama: 11 ±2. 8 yıl) 27'si kız, 19'u erkek toplam 46 Tip I diabetli hasta. Diabet süreleri 2 ay ile 12 yıl arasında (ortalama 4.09±3 yıl) değişen hastaların diabet kontrol derecesi iyi (HbAıc:%7.35±1.4) idi. 2-Kontrol grubu: a-Obez olgular: Yaşları 6 yıl 9 ay ile 12 yıl arasında değişen (ortalama: 10.6±1 yıl) 17'si kız, 5'i erkek, toplam 32 obez çocuk b-Sağlıklı olgulanyaşları 5 yıl 8 ay ile 16 yıl arasında değişen, (ortalama: 11.1+1.7) 14'ü kız, 15'i erkek toplam 29 vaka Ölçümler ve Yöntem: Diabet ve İki kontrol grubu olgularında sistolik ve diastolik kan basınçları ölçülerek, tüm olgularda ve erkek, kız olgularında ayrı ayrı karşılaştırıldı. Vücut kitle indeksi hesaplanarak kan basınçları ile ilişkisi araştırıldı. Diabetli ve sağlıklı kontrolgrubu olgularında kan, plazma ve serum viskozitesi, total protein, albumin, globulin, fıbrinojen, haptoglobin, kolesterol, trigliserid, HDL, LDL, VLDL düzeylerine bakılarak birbiriyle kıyaslandı ve iki grup arasında anlamlı (yüksek veya düşük) bulunan parametreler ile sistolik ve diastolik kan basıncı ilişkisi arandı. Elektromiyografi (EMG) ile asemptomatik periferik nöropati, fizik muayenede eklem hareket kısıtlılığı saptanan diabetli olgularla, komplikasyon gelişmemiş olguların kan basıncı düzeyleri ve biyokimyasal parametreleri kıyaslanarak komplikasyonlarla parametreler arasında korelasyon kurulmaya çalışıldı. Sonuçlar ve Yorumlar: 1-Diabetik çocuklarda kısa hastalık süresi ve iyi diabet kontrolüne rağmen yaş, cinsiyet ve hastalık süresinden bağımsız olarak sistolik ve diastolik kan basınçları normal çocuklara göre yüksek bulundu (Sistolik basınç için: p<0.05, diastolik basınç için: p<0.01) 2-Diabetik çocuklar ile obez çocuklar arasında sistolik ve diastolik kan basınçları farklı bulunmadı (p>0.05). Bu bulgu diabetik ve obez çocuklarda gözlenen kan basıncı yüksekliğinin aynı ortak mekanizmaya bağlı olabileceğini düşündürmektedir. 3-Diabetik çocuklarda idrar albümin itrahı ile sistolik ve diastolik kan basınçları arasında bir korelasyon saptanmadı (Sistolik basınç için; r:0.14, pX).05, Diastolik basınç için; r:0.03, p>0.05).Bu sonuç, diabetik çocuklarde erken dönemde gözlenen hipertansiyonun nefropatiye bağlı olmadığını göstermektedir. 4- Vücut kitle indeksi diabetik çocuklarda daha yüksek bulundu (p>0.05). VKİ ile arteriyel kan basınç artışı arasında pozitif korelasyon saptandı. 5- Diabetik grupta kan, plazma, serum viskozitesi, total protein, albümin, fıbrinojen değerleri sağlıklı kontrol olgularına oranla daha yüksek bulundu. Bu değişkenler ile sistolik ve diastolik kan basınçları arasında pozitif korelasyon saptandı (Tablo 10). 6- Pozitif korelasyon saptanan parametreler arasında yapılan multipl regresyon analizi ile sistolik ve diastolik kan basıncı artışının en fazla vücut kitle indeksi, plazma viskozitesi ve fıbrinojen ile ilişkili olduğu saptandı (Tablo 11). 7-VKİ ile plazma viskozitesi ve fibrinojen arasında pozitif korelasyon bulunmuştur. Bu bulgu VKİ ve mevcut parametrelerdeki artışın aynı mekanizmaya (hiperinsülinemi?) bağlı olabileceğini düşündürmektedir.8-Komplikasyonlu diabetli olgularda sistolik ve diastolik kan basınçları yaş ve cins dağılımı benzer olduğu halde komplikasyonsuz diabetli olgulardan yüksek saptandı. Yine kan plazma ve serum viskozitesi, fibrinojen değerleri komplikasyonlu olgularda daha yüksekti. Bu durum diabetli olgularda gelişecek mikrovasküler komplikasyonlar için, bunların kuvvetli bir risk faktörü ve prediktör olabileceğini düşündürttü. Bu sonuçlara dayanarak, Tip 1 diabetik çocuklarda arteriyel kan basıncı düzeyleri nefropatiden bağımsız olarak diabetin erken döneminde artmaktadır. VKI, plazma viskozitesi ve fibrinojen düzeyi ile arteriyel kan basıncı artışı arasındaki pozitif korelasyon bu faktörlerin diabetik çocuklar için hipertansiyon açısından önemli bir risk faktörü olduğunu göstermektedir. Bu nedenle şişmanlığa eğilimi olan Tip I diabetik çocukların hipertansiyon açısından daha iyi takip edilmesi gerekmektedir.