Deneysel akut pankreatit modelinde pankreatit tedavisine süperoksitdismutaz prostaglandin E ve somatostatinin etkisi

Abstract

ÖZET Akut pankreatit, pankreasta normalde inaktif halde bulunan sindirim enzimlerin aktive olması ile pankreas dokusunun harabiyetine neden olabilen ve buna bağlı olarak şok, solunum yetmezliği, renal yetmezlik, aritmi sonucu ölüme neden olan klinik bir tablodur. Akut pankreatitin etyolojisi,hem deneysel, hem de klinik çalışmalarda elde edilen geniş bilgi birikimine rağmen, patogenezi ve tedavisi halen tartışma konusudur. A.pankreatitte, etyolojik faktör ne olursa olsun, ortaya çıkan tablo pankreastaki enzimlerin aktivasyonu sonucu dokunun kendi kendini sindirmesi (otodijesyon) ve buna bağlı gelişen inflamasyondur. Bu nedenle hastalığın tedavisinde, pankreasın ekzokrin sekresyonunu azaltarak hastalığın tedavisinde prognozunu iyileştirmek düşüncesi ile somatostatin, kalsitonin, glukagon vb. maddeler klinik ve deneysel çalışmalarda denenmiştir. A.pankreatit tedavisinde kullanılan diğer bir ajan da prostaglandinlerdir. Prostaglandin^ akut pankreatitte hücre koruyucu (sitoprotektif) etkileri nedeniyle kullanılması düşünülmüştür. Prostaglandinler bilinen antisekretuar özellikleriyle bidikte gastrointestinal epitel hücreleri üzerinde potansiyel zararlı ajanların oluşturduğu hücre hasarı ve nekroz etkilerine karşı hücre koruyucu `sitoprotektif` ajanlardır. Prostaglandinlerin inflamasyon üzerindeki etkileri farklıdır. PGEb inflamatuar cevap üzerinde hem mediator, hem de modulator olarak rol oynar ve etkilerini vasküler permeabilite, trombosit agregasyonu, makrofaj aktivasyonu, nötrofil kemotoksisi ve nötrofillerden lizozomal enzimlerin serbestleştirilmesini inhibe ederek gösterirler. Sonuç olarak biz bu çalışmada,ana safra kanalını bağlayarak oluşturulan akut pankreatit modelinde, akut pankreatitin seyrine somatostatin analoğu olan oktreotid'in, 52PGE, analoğu olan Misoprostolün ve süperoksid dismutazın etkilerini araştırdık. Akut pankreatit oluşumu sırasında SOR aktivitesini yansıtan MDA düzeyinin anlamlı olarak arttığı (p<0.05) ve süperoksit dismutaz verilen grupta diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı düşüşü gözlendi. Bütün gruplarda kan şekeri ve Ca değerleri arasında anlamlı fark gözlenmedi. Somatostatin ve PGE} verilen grupta amilaz, LDH, MDA değerlerinde anlamlı düşüş olmamakla birlikte, histopatolojik iyileşme olduğu saptandı. Histopatolojik iyileşme, PGE! ve somatostatin 'in sitoprotektif etkileri sonucu olduğuna karar verildi. Süperoksid dismutaz verilen grupta amilaz, LDH, MDA değerleri ve histopatolojik sonuçlarda diğer gruplara göre anlamlı bir fark gözlendi. Bu çalışmamızda 6 ve 12 saatte yapılan MDA ölçümlerinde Kowai ve ark.'larının 6 ve 12 saatte MDA'nın en yüksek değerlere ulaştıkları sonucu, bizim çalışmamızda elde edilememiştir. Akut pankreatit oluşumu sırasında MDA'nın anlamlı yükselişi ve SOD tedavi ile MDA'nın diğer gruplara göre anlamlı düşüşü, etyopatogenezde SOR'lerinin rolü olabileceğini bize düşündürdü. 53