İstanbul kenti katı atık alanlarının peyzaj planlaması açısından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, İstanbul kenti yerleşik alanları içerisinde kalmış işlev dışı durumdaki eski katı atık alanlarının varlığını çözülmesi gereken temel sorun olarak ele almaktadır. Bu sorun çerçevesinde geliştirilen değerlendirme süreci, ?fiziksel uygunluğa dair değerlendirme süreci? ve ?planlama uygunluğuna dair değerlendirme süreci? olmak üzere iki aşamalı şekilde düzenlenmiştir. Değerlendirme sürecinin birinci aşamasında katı atık alanı kısıtlayıcı faktörleri ile uyumlu kullanım tipleri ve kritik öneme sahip olan tasarım ilkeleri ortaya koyulurken, ikinci aşamada örnek alanların kentsel dokuya entegrasyonlarını sağlayacak yeni kullanımlar belirlenmektedir. Değerlendirme süreci içerisinde, katı atık alanları etkileşim bölgeleri ile birlikte CBS yardımıyla incelenerek istatistiksel tekniklerle karşılaştırılmaktadır. Oluşturulan karar destek aracı ile katı atık alanlarının düzenlenme öncelikleri tespit edilerek ekolojik, sosyal ve ekonomik potansiyellerine göre uygun yeni kullanım kararları alınabilmektedir. Bu kapsamda değerlendirilmeye alınan beş adet eski katı atık alanından bir tanesinin kabul edilebilirlik sınırının altında kalması sebebiyle rezerv açık alan olarak bırakılmasına karar verilmiş, diğer katı atık alanları için ise ıslah düzenlemelerinde etkili olan yasal, yönetimsel, planlama ve uygulamaya yönelik etkenlerin değerlendirilmesi sonucunda sürdürülebilir yeni kullanımlar tanımlanmıştır.

This study focuses on the existence of improper solid waste disposal sites in settlements, and difficulties in assigning functions to these underutilized areas, which can serve a great deal to public benefit. By considering this basic problem, a two phased evaluation process is developed which concerns the phases of `physical suitability` and `planning suitability`. In this evaluation process, physical suitability criterion takes the first phase and declares land use types compatible with the restrictive factors of solid waste disposal sites and also critically important principles of hard and soft landscape design. Planning suitability criterion as the second phase declares the new land uses capable of integrating into urban system. This process investigates solid waste disposal sites within their interaction regions by using GIS and compares them according to statistical techniques. This decision support tool is capable of ranking disposal sites according to their reuse capabilities and making decisions for convenient new land uses by considering ecological, social and economic potentials of the sites. In this study, five pioneer solid waste disposal sites in Istanbul are evaluated. One of them is decided to be left nonfunctional as its potential value is below the acceptability limit. For the other sites, sustainable new land uses are defined by considering constitutional, administrative, planning and implementation factors.