Çocukluk çağı kronik karaciğer hastalıklarında endotelin 1 düzeyleri ve klinik önemi

Abstract

ÖZET Portal hipertansiyonun fizyopatolojisi ile ilgili çeşitli hipotezler ileri sürülmüşse de bu konu henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Son zamanlarda PH'lu hastalarda yapılan bazı çalışmalarda vazokonstriktör etkili ET-1 bazı hastalarda yüksek bazı hastalarda düşük bulunmuştur. Çocuk yaş grubu PH'da plazma ET-1 düzeyi henüz irdelenmemiştir. Biz de bu çalışmalardan yola çıkarak PH fîzyopatolojisinde önemli olan plazma ET-1, ANP, Anjiotensin-H, Aldosteron vazopressin düzeyini saptamak ve ET-1 ile diğer hormonlar arasındaki korelasyonu araştırdık. Çalışmaya Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Çocuk Gastroenterolojisi Bilim Dalında izlenmekte olan KAH, siroz ve PH, siroz ekstrahepatik PH tanılı 40 hasta alındı. Hastaların 19 u kız, 21 i erkek olup yaş ort +/-SD :10.77+/-42.52 yaş idi. Kontrol grubu olarak sağlıklı ve dializ uygulanmamış KBY'li çocuklardan toplam 20 olgu alındı. 3 'ü kız, 17'si erkek olup yaş ort +/- SD: 9.37 +/- 45.91 yaş idi. Plazma ET-1, ANP, Anjiotensin-II, Aldosteron, Vazopressin düzeyi Detam araştırma enstitüsünde RIA yöntemi ile araştırıldı. Kronik karaciğer hastalarının (Grup-I-IV) plazma ET-1 düzeyi tek yönlü varyans analizine göre sağlıklı kontrol grubunda yüksek bulundu. Hasta kontrol grubunun ET-1 düzeyi hem kronik karaciğer hastalarından hem de sağlıklı kontrol grubundan anlamlı olarak yüksek saptandı(p=0.000). Serum ADH ve aldosteron düzeyi hasta kontrol grubunda kronik karaciğer hastalan ve sağlıklı kontrol grubuna oranla anlamlı olarak yüksek bulundu(p=0.003, p=0.000). Kronik karaciğer hasta grubunun anjiotensin-II düzeyinin sağlıklı kontrol ve hasta kontrol grubundan anlamlı olarak yüksek olduğu tespit edildi(p=0.006). Serum ANP düzeyi hasta kontrol grubunda sağlıklı kontrol grubuna oranla anlamlı yüksek bulundu(p=0.004). Kronik karaciğer hastalan ayrı ayrı karşılaştırıldığında serum ET-1, aldosteron, ADH düzeyleri arasında istatistiksel olarak bir anlamlılık saptanmadı (p=0.05; p=0.36; p=0.53; p=0.19). Serum ANP düzeyleri karşılaştırıldığında sadece Grup-IF nin Grup-IH ve I den anlamlı olarak yüksek bulundu (p=0.009). Kronik karaciğer hastalarında ET-1 ve aldosteron, ANP ve ADH arasında pozitif korelasyon saptandı (sırasıyla r=0.45, p=0.003; r=0.37, p=0.003; r=0.40, p=0.001). Aynı grupta ET-1 ile anjiotensin-II arasında zayıf korelasyon tespit edildi (r=0.22, p=0.007). Kronik karaciğer hastalarında ET-1 ile SGOT, SGPT, GGT, AF arasında herhangi bir korelasyon bulunmadı Hasta kontrol grubunda ET-1 ile anjiotensin-II arasında negatif korelasyon (r= - 0.32, p=0.36), ADH ve ANP arasında pozitif korelasyon (r=0.79, p=0.006; r=0.30, p=0.38) saptandı. 54Hasta kontrol grubunda ET-1 ile GFH arasında negatif korelasyon bulundu (r= -0.19, p=0.59).ET-l ile kan kreatini ve sodyum atılım miktarı arasında pozitif korelasyon saptandı (r=0.47, p=0. 16; r=0.43, p=0.20). Sonuç olarak plazma ET-1 düzeyinin kronik karaciğer hastalığının ciddiyeti ile orantılı olarak arttığı ve kronik böbrek yetersizliğinde de ET-1 in renal arteriyeller üzerinde etkili olduğu kanısına varildi. 55-