Bitkisel tasarımın görsel açıdan değerlendirilmesine yönelik bir araştırma: Bursa Soğanlı Botanik Parkı örneği

Abstract

Görsel olarak algılanan çevrenin önemli bileşenlerinden biri kabul edilen yeşil alanlar, kentsel yaşam kalitesini etkileyen önemli unsurlardan biridir. Kent düzeyinde yeşil alan kavramı içinde yer alan kent parkları ise, kişilerin yaşam biçimlerine bağlı olarak rekreasyonel gereksinimlerini karşıladıkları peyzaj alanlarıdır. Bu parkların planlama sistemi içinde yer alan bitkisel tasarım çalışmaları, özellikle park tasarımının işlevsel ve estetik kalitesini şekillendiren önemli bir süreçtir.Tez çalışmasının amacı; `bitkilerin tasarımda üstlendikleri fonksiyonlar göz önüne alındığında, Soğanlı Botanik Parkı'nda uygulanan bitkisel tasarım örneklerinin bitkilerin mimari ve estetik fonksiyonlarıyla olan ilişkisini irdeleyerek kişilerin tasarım örnekleri üzerindeki algıya dayalı yorumlarını belirlemek ve bu doğrultuda parkın bitkisel tasarımının işlevsel ve estetik kalitesi hakkında genel bir değerlendirme ortaya koymaktır. Bu amaçla öncelikle, bitkisel tasarım kavramı farklı boyutlarıyla ele alınarak literatür çalışması yapılmış ve sonrasında parkta yapılan gözlemler doğrultusunda alan analizi çalışması tamamlanmıştır. İlerleyen aşamada, araştırma sorusu olarak belirlenen `kişilerin mesleki nitelikleri ve alan deneyimlerinin, bir bitkisel tasarımın görsel açıdan değerlendirilmesine yönelik yapılan yorumlar üzerinde etkisi var mıdır?' sorusu ışığında geliştirilen hipotezlerin irdelenmesine yönelik bir anket çalışması yapılmıştır. Anket, peyzaj algılama araştırmaları konusundan yola çıkarak izlenen bir görsel değerlendirme metodu ışığında peyzaj mimarlığı meslek grubundan seçilen 35 kişilik bir uzman gruba uygulanmıştır. Algılanabilirlik ve peyzaj tercihlerinin belirlenmesini amaçlayan çalışma sonucunda, kişilerin mesleki nitelikleri ve alan deneyimlerinin olumlu/olumsuz, benzerlik ve farklılık gösteren tercihler şeklinde ortaya çıktığı ve genel olarak yapılan yorumlar üzerinde etkili olduğu ortaya çıkmaktadır.Anahtar Kelimeler: Görsel değerlendirme tekniği, peyzaj tercihi, peyzaj algılama, kent parkı

Green spaces, which are one of the most significant component of the environment, appear to be an important factor on affecting the quality of urban life. As for `urban parks?, taking place in the `urban green space level?, they are green spaces where people fulfill their recreational needs depending on their life style. Planting design studies are effective processes on these sites as being one part of the urban park planning system, especially in forming functional and aesthetical quality of the park.The aim of this study is to analyse the relation between planting design samples implemented on Soğanlı Botanical Park and plants? function in point of architectural and aesthetical notions also with stating people?s perceptional comments on design samples and accordingly to make a general assessment through the park?s planting design in terms of its functional and aesthetical quality. In this context, firstly literature survey has been done with undertaking `planting design? concept with its various extents and then, site analysis study has been completed towards observation datas taken from the park. In the following process, a questionnaire has been carried out to consider the hypotheses developed under the research question identified as `does people?s professional qualities and experience of space have any effect on the interpretations which are intended to evaluate a planting design in terms of the visual assessment??. The questionnaire has been applied to an expert group composed of 35 landscape architects towards a visual assessment method based on landscape perception studies. As a result of the study, which is aimed to determine perceptibility and landscape preferences, it is stated that people?s professional qualities and experience of space emerges in the form of showing positive/negative, similar and different preferences and generally these factors can be effective on comments made for the site.Keywords: Visual assessment techniques, landscape perception, landscape preference, urban park