Tarımsal klimatoloji açısından bir değerlendirme: Kastamonu örneği

Abstract

Araştırma sahası Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde yer alan 13.108 km2 alana sahip Kastamonu ilidir. Tarımsal klimatoloji alanında saha ile ilgili daha önceden yapılmış bir araştırmaya rastlanılmamıştır. Çalışmanın amacı; Kastamonu'nun tarımsal potansiyelinin tespit etmek ve bu potansiyelin değerlendirilip değerlendirilemediğini ortaya çıkarmaktır. Veri toplama aşamasında; yazılı kaynak taraması, arazi çalışması, verilerin analizi için masa başı çalışmalar yapılmıştır. Araştırma, bölgesel yaklaşım prensibi uygulanarak yürütülmüştür. Sahada doğu-batı doğrultulu uzanan Küre ve Ilgaz Dağları ile bu dağlar arasındaki depresyon alanları, akarsu vadilerinin oluşturduğu alüvyal sahalar başlıca jeomorfolojik birimleri oluşturmaktadır. Yer şekillerinin çeşitlilik gösterdiği alanda Karadeniz kıyısından iç kesimlere(güneye) doğru ilerlendiğinde nemli Karadeniz ikliminden yarı nemli-yarı kurak karasal iklime doğru bir geçiş yaşanmaktadır. Kıyıda 1000 mm. nin üzerine çıkan yağış iç kesimlere gidildikçe 500 mm. nin altına inmektedir. Ortalama sıcaklıklar ise sahada 7,6 °C ile 15 ° C arasında değişmektedir. Karadeniz kıyılarındaki ortalama sıcaklıklar daha yüksekken güneye doğru gidildiğinde ortalama sıcaklıklar belirgin bir şekilde düşmektedir. Kıyı ile iç kesimler arasındaki bu iklimsel farklılık beraberinde tarımsal etkinliklerinde farklılaşmasını sağlamıştır. Yetiştirilen ürünler oldukça çeşitlenmiştir. Kıyı kuşağında ılıman koşulları seven sebze ve meyveler yetişirken iç kesimlere gidildikçe yetiştirilen türler azalmakta ve tahıl tarımı yapılan alanlar artmaktadır. Sahada tahıllar içinde en çok buğday, meyveler içinde en çok elma ve sebzeler içinde en çok domates yetiştirilmektedir. Sahada yetişebilen ancak ekiliş alanı az olan ekonomik değeri yüksek bazı ürünlerin alanının artırılması uygun olacaktır (Zeytin, kivi, mandalina ve portakal gibi). Ticari olarak gül ve nar yetiştiriciliğinin denenmesi gerekmektedir. Hayvancılık faaliyetleri de bitkisel üretime bağlıdır ve azalan bitkisel üretim yetiştirilen hayvan sayısını olumsuz etkilemektedir. Yöreye uyum sağlamış olan kültür ırkı hayvan sayılarının artırılması gerekmektedir. Çalışma çağındaki nüfusun kırsaldan şehirlere ve il dışına göçü de üretimdeki azalmanın nedenlerindendir. İklim koşulları sahadaki tarımsal faaliyetleri belirleyen en önemli faktördür. Tarım-iklim ilişkisi üzerine daha fazla çalışmalar yapılmalı, ikim koşullarına uygun ürün desenleri oluşturulmalı, teşvikler ve çiftçilerin eğitimlerine önem verilmelidir.Sahada yapılacak her türlü tarımsal etkinliklerin hayata geçirilmesi, potansiyelinin değerlendirilebilmesi ancak iyi bir planlamayla mümkündür.Anahtar Sözcükler: Sıcaklık, yağış, tarımsal klimatoloji, tarım, hayvancılık, Kastamonu, planlama.

Investigation field is Kastamonu which has an area of 13.108 km2 and placed in the West Blacksea part of Blacksea Region. It has not been observed a study about field in agricultural climatology. The aim of this study is to detect Kastamonu's agricultural potential and to decide if this potential is well used or not. By means of literature search and field works, data is collected and some workouts are done to evaluate it. Investigation is conducted by regional approach.Main geomorphological units are alluvial field composed by river valleys, Küre and Ilgaz Mountains which lie left and right and the depression fields between these mountains. There is a transition can be seen from moist Blacksea climate to dry terrestrial climate when someone moves from the shore of Blacksea where landforms are variable to the inner the parts. The rain which goes over 1000mm in the coastline reduces under 500mm after moving to the inner parts. Average temperature differs between 7,6 °C– 15 °C in the field. Average temperature is hotter in the coastline but it reduces significantly after moving to south. This climate difference between the coastline and the inner parts is resulted by the differentiation in agricultural activities. Agricultural products are very varied. In the coastline, vegetables and fruits which like mild conditions are grown but after moving to the inner parts the type of agricultural products become lower and the fields where cereal agriculture are done becomes more common. The most produced cereal is wheat, fruit is apple and vegetable is tomato in the field. It is suitable to increase the field of some products which has a low plating site but a high economic value (like olive, kiwi, tangerine and orange). The growth of rose and pomegranate should be tried commercially.Animal husbandry activities are also depend on vegetative production and any reduction in vegetative production effects negatively the number of raising animals. It is necessary to increase the culture race which is accustomed to the region. One of the reasons of reduction in production is movement of working age population from country to the cities and other cities. The most important factor which decides agricultural activities on the field is climatic conditions. It is necessary to do more studies on agriculture – climate relationship; product patterns which are suitable with climate conditions should be prepared and importance should be given to the promotions and education of farmers. To evaluate the potential and to embody the real life of any agricultural activities which is done on the field is only possible with a good planning.Keywords: Temperature, precipitation, agroclimatology, agriculture, animal husbandry, Kastamonu, planning.