SSCB sonrası Kırgızistan`da siyasi ve demografik durum

Abstract

Soğuk Savaş dönemi boyunca küresel bir güç olan Sovyetler Birliği'nin 1991 yılında dağılmasından sonra birçok Türk devleti bağımsızlığını kazanmıştır. Bu devletlerden birisi de, 15 Aralık 1990'da egemenliğini ve 31 Ağustos 1991'de bağımsızlığını ilan eden Kırgızistan'dır.Kırgızistan; kuzeyinde ve kuzeybatısında Kazakistan, güneybatısında Özbekistan, güneyinde Tacikistan, güneydoğusunda ise Tanrı Dağları ve Doğu Türkistan ile sınır komşusu olan bir Orta Asya Türk Devleti'dir. 198.500 m²'lik yüzölçümüne sahip Kırgızistan, Tanrı Dağları ve Pamir Dağları'nın eteklerine yerleşmiş, jeolojik ve jeomorfolojik yapısı ve konumu itibariyle de şiddetli depremlerin yaşandığı bir ülkedir. Ortalama yükseltisinin (2750 m) çok fazla olması sebebiyle `Orta Asya'nın İsviçresi` olarak da nitelendirilir.Kırgızistan Anayasası'nda `Kırgızistan; egemen, bağımsız ve bölünmez demokratik bir hukuk devletidir` ifadesi yer almaktadır. Bağımsızlığının ilk yıllarında Kırgızistan hem üzerindeki Sovyet rejiminden kalan eski sistemin kalıntılarından sıyrılma çabasına girmiş hem de ülkede yaşanan ekonomik sıkıntılara ve bağımsızlık karşıtı gruplara yenilmemek için ayakta kalma mücadelesi vermiştir. Bu mücadele doğrultusunda ülkenin hızlı başlayan kalkınma hamlesi, siyasi otoriteyi elinde bulunduranların sergiledikleri olumsuz performanslarla sekteye uğramıştır. Sürecin aksamasındaki etkenleri sadece iktidar sahiplerine dayandırmak yetersiz olacaktır (Beşirli, 2011: 313). Kırgızistan'daki çok milletli yapının da bu sürecin aksamasındaki etkileri göz ardı edilemez. Bağımsızlıktan sonraki süreçte yıllar süren etnik çatışmalar kendini defalarca hissettirmiştir.Kırgızistan, SSCB sonrası bir yandan var olan uluslararası sisteme uyum sağlamaya çalışırken diğer yandan da ülke içindeki bütünlüğünü sağlamaya çalışmıştır. Ne yazık ki ülkede yaşayan yaklaşık doksan milletten (Hindu, Özbek, Tatar, Kırgız, Çeçen, Çinli, Yerli Türk, Uygur, Ukraynalı, Afgan, Kazak, … gibi) oluşan demografik yapısından dolayı birçok sıkıntıyla da yüzleşmek zorunda kalmıştır. Kırgızistan'ın devlet yönetiminde yaşadığı tüm olumsuzluklara ve problemlere rağmen, Kırgız Halkı kararlılığını ve güçlü iradesini yaşanan sayısız olayda defalarca göstermiştir. Kırgızlar her zaman yeniliklere açık, misafirperver, çalışkan ve yeni koşullara çabuk uyum sağlayabilen toplumsal bir yapıya sahip olmuştur. Kırgız Halkı yaşadığı çekişmelerden, etnik çatışmalardan ve istikrarsızlıktan bıkmıştır. Artık yeni bir başlangıç yapmak istemektedir. Gelecek, Cumhurbaşkanı Atambayev ve parlamento için bazı zorlukları beraberinde getirse de aynı zamanda demokratikleşme yolunda da bazı fırsatları da sunmaktadır. Kırgızistan, eski liderlerden kalan olumlu ve olumsuz mirası iyi değerlendirmeli ve aynı hataları tekrar etmemelidir. Aksi halde demokrasisinin tekrar çökeceği gerçeğini unutmamalıdır. Önceki hatalardan ders çıkararak geleceğe güvenle ve inançla bakmalıdır ve bu uğurda önüne çıkacak engeller karşısında yılmamalı ve çalışmalıdır. Ancak bu şekilde ülkenin gerçek bir 'demokrasi adası' olması sağlanabilecektir.

Soviet power during the Cold War era, a global after the disintegration of the USSR in 1991, has won many Turkish state independence. One of these states is Kyrgyzstan in the December 15, 1990, which declared its sovereignty and independence in August 31, 1991.Kyrgyzstan; is located north and northwest of Kazakhstan, southwest of Uzbekistan, in the south of Tajikistan, while in the southeast, which borders with the Tian Shan Mountains of Central Asia and Eastern Turkestan is a Turkish state. 198.500 m² area with Kyrgyzstan, Tien Shan and Pamir Mountains settled in the foothills, as well as geological and geomorphological structure and location is a country where there are earthquakes. The average altitude of (2750 m) due to too much 'Switzerland of Central Asia' is also considered.Constitution of Kyrgyzstan ` Kyrgyzstan; sovereign, independent and indivisible democratic state of law ` is located in expression. In the early years of the struggle for independence Kyrgyzstan has to survive both entered the detachment effort to avoid the remnants of the old system left over from the Soviet regime and independence and defeated by the group against economic hardship in the country. In line with the country's rapid development initiative this fight is hampered by the negative performance exhibited in the hands of those who have political authority. Disruption factor in the process will be insufficient to base their own power only (Beşirli, 2011: 313). Make a multinational Kyrgyzstan effects can not be ignored in the disruption of this process. After years of ethnic conflicts in the process after independence began to be felt many times.Kyrgyzstan, after the Soviet Union on the one hand while trying to adapt to the existing international system, on the other hand has also worked to ensure the integrity of the country. Unfortunately, living in the country approximately ninety nations (Indians, Uzbeks, Tatars, Kyrgyz, Chechen, Chinese, Native Turkish, Uighur, Ukrainian, Afghan, Kazakh , ... etc.) due to the demographic structure of was forced to also face many ordeals. Despite all adversities and problems experienced by the Kyrgyz state administration it has repeatedly demonstrated in numerous incidents of determination and strong will of the Kyrgyz people. Kyrgyz always open to innovations, welcoming, hardworking and had a social structure that enables quick adaptation to new conditions.People living in the Kyrgyz contention is tired of the ethnic conflict and instability. Now he wants to make a new start . Future President Atambayev and get along well if some of the challenges to democratization in the parliament also offers some opportunities. Kyrgyzstan, the positive and negative legacy left by the former leader should evaluate good and must not repeat the same mistakes. Otherwise, democracy should not forget the fact that the collapsed again. Safely removing lessons from previous mistakes and should face the future with faith and this cause will stand up fearlessly against obstacles and should work. Only in this way the country is a real ' island of democracy ' to be able to participate.