Ferişteoğlu Abdullatif bin Abdulaziz Tirevi`nin Mecâlis isimli eserinin tercümesi ( Giriş, inceleme, metin, sözlük,tıpkıbasım )

Abstract

Bu çalışma Mecâlis adlı eseri hem fonetik hem de morfolojik açıdanincelemek için yapılmıştır. Çalışma fonetik açıdan bakıldığında vokalleri,konsonantları ve ses değişmelerini kapsamaktadır. Morfolojik açıdan bakıldığında iseisim, fiil, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç, ünlem gibi kelime yapılarını ve bunlaragelen ek biçimlerini içine almaktadır. Çalışma yapılırken tamamıyla metninorijinaline bağlı kalınmıştır. Metnin çeviri yazısında herhangi bir ekleme veyaçıkarma söz konusu değildir. Dizin ve sözlük bölümünde kelimeler alfabetik sırayagöre verilmiştir. Bunu yaparken kelimelerin hangi dilden geldikleri, metin içindekianlamları ve bu kelimelere gelen ekler de dikkate alınmıştır. Çalışma, bu eserinözellikleri bakımından 15. yy. Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait olduğunugöstermiştir. İncelediğimiz bu eserde kalınlık - incelik uyumunun korunduğugörülürken konsonant uyumunun olmadığı görülmektedir. Morfolojik açıdanbakıldığında Türkçe kelimelerde fiillerin kullanımı diğer kelime kategorilerine göreson derece fazladır. Kelime yapısı bakımından en çok Arapçadan gelen kelimelerlekarşılaşmaktayız. Bu duruma eserin dini bir eser niteliği taşıması etkili olmuştur.Muhteva açısından bakıldığında eserin itikadi bir eser oduğunu görmekteyiz. Ayrıcadeğişik hikâyelerle ve temsillerle bu itikadi düşünce desteklenmiştir. Eser tüm buözellikleri ile içinde bulunulan döneme ayna tutmaktadır.Anahtar Kelimeler : Mecâlis, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi, itikad, hikaye

This study has been done to examine the work called Mecâlis phoneticallyand morphologically. When considered from phonetic aspect, the study coversvocals, consonants and sound changes. When considered from morphological aspect,it contains the word structures such as noun, verb, adjective, pronoun, adverb,preposition, conjunction and interjection, and the affix forms added to thosestructures. While doing the study, the original text was completely adhered to. Thereare no added and removed parts in written translation of the text. In the part of indexand glossary, the words are given in alphabetical order. While doing this; thelanguages from which the words come, their meanings in the text and the affixesadded to those words were also considered. The study has indicated that the workbelongs to the 15. century Old Anatolian Turkish period in terms of its properties. Inthis study we examined, it is seen that thickness-thinness harmony is preserved butthere is not a consonant harmony. When considered from morphological aspect, theuse of verbs in Turkish words is extremely more than the other word categories. Withregard to the word structures, we mostly encounter with the words that come fromArabic. This situation has been caused by the fact that the work has thecharacteristics of a religious work. When considered in terms of the content, we seethat the work is a (religious) belief work. Furthermore, that belief thought has beensupported by various stories and representations. The work mirrors to that currentperiod by means of all these properties.Key Words : Mecâlis, 15.century, Old Anatolian Turkish, religious, belief, story