Yusuf Sinaneddin bin Yakub`un Menasik-i Hac isimli eseri (Giriş-inceleme-metin-sözlük-tıpkıbasım)

Abstract

Bu tezin amacı, XVI. yüzyıl Klâsik Osmanlı Türkçesi dönemine ait hacibadetinin gereklerini anlatan Yûsuf Sinâneddin bin Yakûb tarafından yazılanMenâsik-i Hac adlı eserde geçen dil özelliklerini belirlemek, günümüz Türkçesi ilefarklılık ve benzerliklerini ortaya koymaktır. Bu amaçla esere ait dijital kopyalartemin edilerek eserin yazılış özellikleri tespit edilmiş, metnin Eski Türkçe, EskiAnadolu Türkçesi ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırmalı ses bilgisi incelemesiyapılmış, kelimelerin metindeki anlamları göz önüne alınarak dizin hazırlanmış veçeviri yazılı metin oluşturulmuştur. Tezin sonuna metnin tıpkıbasımı dakonulmuştur. Eserde Eski Anadolu Türkçesi özelliklerinden çok Osmanlı Türkçesiözelliklerine rastlanmıştır. İçerik olarak incelendiğinde eser İslamiyet'in beş farzibadetinden biri olan Hac ibadetinin gereklerini anlatmaktadır. Bu konuyla ilgiliayetler, hadisler ve Arapça dualara sıklıkla yer verilmiştir. Bu sebeple Arapçakelimeler de ağırlıktadır. Türkçe kelimelere ise çoğunlukla fiillerde rastlanmaktadır.Anahtar Sözcükler :Klâsik Osmanlı Türkçesi, Menâsik-i Hac, İnceleme,Metin,Sözlük

The aim of this thesis is to determine the language properties in the workcalled Menasik-i Hac written by Yûsuf Sinâneddin bin Yakûb, which belongs to theperiod of 16th (XVI.) Century Classical Ottoman Turkish and describes therequirements of pilgrimage and to show the differences from and similarities totoday's Turkish. For this purpose, writing properties of the work were detected byobtaining the digital copies of the work; the work's phonetics in Old Turkish, OldAnatolian Turkish and Istanbul Turkish were examined comparatively; index wasprepared and translated text was formed by considering the meanings of words in thetext. The facsimile of the text was included into the end of thesis. Rather than theOld Anatolian Turkish properties, the Ottoman Turkish properties were observed inthe work. When examined in terms of the content, the work tells the requirements ofpilgrimage, one of five pillars of Islam. Verses, ahadith and Arabic prayers relatedto this subject were frequently included. Therefore, Arabic words are predominant,too. Turkish words are encountered mostly in verbs.Key Words: Classical Otoman Turkish, Menâsik-i Hac, Examination, Text,Dictionary