Selçuklular Döneminde Anadolu`da Mevlâna algısı

Abstract

Anadolu ve İslam tarihinde üzerinde önemle durulması gereken, hayatları ve dönemleri incelemeye değer birçok kıymetli isim mevcuttur. Bu isimlerin başlarında gelen Mevlâna Celâleddin-i Rûmi hakkında her yönüyle tetkik edilmeye değer konular mevcuttur. Özellikle bir birinden farklı kesimler tarafından Anadolu Selçuklu Devleti dönemini içermek kaydıyla Mevlâna'yla ilgili ayrı ayrı eserlerde ele alınmış konuları bir araya toplamak daha faydalı olacağı için böyle bir çalışmaya ihtiyaç duyulmuştur. Yapılan bu çalışma, bir giriş ve altı bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde tasavvufun Anadolu'ya girişi hakkında kısa bir bilgi sunulmuştur. Birinci bölümde Mevlâna'nın hayatı, doğumu, babası, şehrinden göç etmesi, Anadolu'ya gelmesi ve yetiştiği bilimsel ve fikirsel ortam ele alınmıştır. İkinci bölümde sufi ve âlimlerin Mevlâna'yla ilişkileri bağlamında Mevlâna'ya karşı algıları ele alınmış, üçüncü bölümde idarecilerin Mevlâna'yla ilişkileri, dördüncü bölümde halkın Mevlâna'yla ilişkileri, beşinci bölümde gayrimüslimlerin Mevlâna'ya olan bakış açısı, altıncı bölümde ise Moğollar ve Mevlâna ilişkileri ile ilgili konular ele alınmıştır. Bu bağlamda Mevlâna, önceki çalışmalardan farklı olarak birçok yönüyle ele alınmış, bu sefer o dönemde yaşamış insanların ve farklı kesimlerin Mevlâna algısı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise çalışmanın tümü hakkında genel bir değerlendirme yapılmış ve özet halinde sunulmuştur. Ayrıca tezin son kısmında araştırmanın kaynaklar listesi yer almaktadır.

There are many treasured people in the Anatolian and Islamic history which are worthwhile to be investigated in the context of their life and era. Mevlâna Celâleddin-i Rûmi is the foremost person amongst these people to be studied in every aspect. There is a need to gather studies of different researchers with distinct subjects about Mevlâna including the Anatolian Seljuk Empire era. This study consist of introduction and six sections. A short information about entrance of Islamic philosophy to Anatolia is given in introduction section. In section one, Mevlâna's life, birth, father, migration, journey to Anatolia, scientific and intellectual environment in which he grown is given. In section two, sufis and savants perception of Mevlâna in context of their relationship is discussed. Governors relationships with Mevlâna is explained in section three. In section four, Mevlâna's relationship with people is discussed. Non-Muslims point of view to Mevlâna is explained in section five. In section six, relationship of Mongols and Mevlâna is discussed. In this study, Mevlâna is discussed in many aspects unlike the other works. Mevlâna perception of people from his era and different strata is revealed. A general review of whole study has been done and given compendiously in the final section. Furthermore references are placed in the last section of this thesis study.