Çerkes (Abhaz, Adige) mutfağının gastronomi turizmi çerçevesinde incelenmesi

Abstract

Gastronomi turizmi, yerel yiyecek ve içecekleri tatmak, gastronomi ile ilgili çeşitli festivallere, yemek organizasyonlarına, yemek pişirme aktivitelerine katılmak ve yerel yemek kültürlerini tecrübe etmek amacıyla yapılan seyahatlerdir. Gastronomi turizmi, yerel kültürlerin, toplumların yaşam biçiminin, yemek adaplarının yiyecek ve içecek yoluyla öğrenilmesini sağlar. Zengin mutfak kültürüne sahip olan toplumlar gastronomi turizmi açısından değerlendirilebilecek önemli bir potansiyele sahiptir. Düzce ve Sakarya illeri doğal güzellikleri yanı sıra sahip oldukları köklü tarihsel geçmiş nedeniyle farklı turizm türlerinin geliştirilebileceği önemli turizm potansiyeline sahip şehirlerdir. Çerkes, Laz, Gürcü gibi farklı etnik grupların yaşadığı Düzce ve Sakarya illeri, mutfak kültürü ile de ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamdazengin ve farklı bir mutfak kültürüne sahip Çerkeslerin yaygın olarak yaşadığı bu iller, gastronomi turizminin geliştirilebileceği yüksek potansiyeli olan şehirlerdir. Bu çalışma, Çerkes mutfağı temel alınarak Düzce ve Sakarya illerinde gastronomi turizminin geliştirilmesi üzerine odaklanmaktadır. Çalışma üç bölümden oluşmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde Çerkeslerle ilgili tarihi ve kültürel bilgilere ve Çerkes mutfağına; yemek türleri, yemek gelenekleri, sofra adabı, yemeğin sosyal yaşamdaki yeri gibi bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde ise gastronomi, gastronomi turizmi kavramları, dünyada ve Türkiye'de gastronomi turizminin gelişimi incelenmiştir. Son bölümde ise Çerkes mutfağının gastronomi turizmi çerçevesinde değerlendirilmesi, turistik bir ürün olarak sunulabilmesi ve tanıtılması için neler yapılması gerektiği ile ilgili ampirik çalışmadan elde edilen bulgular sunulmuştur. Bu kapsamda Çerkes yemekleri sunan restoran işletmeleri ve bölgedeki turizm paydaşları (oteller, seyahat acenteleri, yerel halk, sivil toplum örgütleri, yerel yönetimler) ile yarı yapılandırılmış bir soru formu kullanılarak yüz yüze görüşmeler yapılmış, elde edilen veriler frekans, yüzde ve çapraz tablolar halinde yorumlanmıştır. Sonuç bölümünde ise çalışmadan elde edilen sonuçlara ve Çerkes mutfağı kapsamında gastronomi turizminin geliştirilebilmesi için önerilere yer verilmiştir.

Gastronomic tourism is a type of tourism including trips in order to taste local food and beverages, to participate in various gastronomic events such as festivals and cooking activities, and to experience local food cultures. Gastronomic tourism enables visitors to learn local cultures, lifestyle of communities, customs through food and beverages. Societies with rich culinary culture have an important potential that can be used in terms of gastronomic tourism.Düzce and Sakarya provinces have remarkable tourism potential due to their natural beauties and historical assets which various tourism types can be developed. Düzce and Sakarya provinces where ethnical groups such as Circassians, Lazs, Georgians have been lived, become prominent with their rich and unique food and beverage culture. Therefore, these cities where Circassians who have rich and diverse culinary culture have been lived for centuries, have high tourism potential where gastronomic tourism can be developed. This study focuses on the development of gastronomic tourism in Düzce and Sakarya provinces based on the Circassian cuisine. The study consists of three parts. In the first part, historical and cultural background of the Circassians and Circassian cuisine; types of food, food traditions and customs, the place of food in social life were investigated. In the second part, terms of gastronomy and gastronomic tourism, and the development of gastronomic tourism in Turkey and in the world were examined. In the third part, findings obtained from the empirical study on the evaluation of the Circassian cuisine in the context of gastronomic tourism and development and promotion of gastronomic tourism product were presented. In this context, face-to-face interviews were conducted with restaurant operators offering Circassian food and tourism stakeholders in the region (hotels, travel agencies, local residents, non-governmental organizations, local governments) using a semi-structured questionnaire, the data obtained from the survey were analyzed and interpreted by using frequency, percentage methods and cross tabulation.In the conclusion section, the results and the recommendations for the development of gastronomic tourism within the scope of Circassian cuisine in Düzce and Sakarya provinces were presented.