Muhasebe hata ve hilelerinin önlenmesinde iç kontrol sisteminin önemi: Zonguldak ilindeki üretim işletmeleri üzerine bir uygulama

Abstract

Üretim işletmeleri, ölçekleri ne olursa olsun etkin bir iç kontrol sistemi oluşturmalı ve bu sistemin etkinliğine ve performansına dikkat etmek durumundadırlar. İç kontrol sistemi, bir işletmenin muhasebe sisteminde meydana gelebilecek hata ve hileleri önlemede, belirlediği hedefleri başarmasında, paydaş değeri yaratılması, arttırılması ve korunmasında oldukça önemli bir yere sahiptir. Muhasebe hata ve hilelerinin önlenmesinde etkili bir araç olan iç kontrol sistemi, işletmelere zaman ve paradan tasarruf, varlıkların korunması ve yeni varlıkların yaratılması gibi önemli faydalar sağlamaktadır. Ayrıca, muhasebe hata ve hileleriyle birlikte ortaya çıkabilecek prestij ve müşteri kaybı, iflas, tedarik sorunu gibi olumsuz durumlara karşı işletmeyi korumaktadır. Zonguldak İli'nde inşaat, gıda, tekstil, mobilya sektörü ve diğer (metal, maden, ambalaj vb.) sektörlerde faaliyet gösteren pek çok üretim işletmesi bulunmaktadır. Bu tez çalışmasında, Zonguldak İli'nde faaliyet gösteren üretim işletmelerine bilimsel araştırma yöntemlerinden anket yöntemi uygulanarak muhasebe hata ve hilelerinin önlenmesinde etkili bir araç olan iç kontrol sisteminin işletmelerde yeterli düzeyde oluşturulup oluşturulmadığını belirlemek amaçlanmış ve tespit edilen iç kontrol sistemi eksikliklerinin nasıl giderileceğine yönelik değerlendirme ve önerilerde bulunulmuştur. Anket uygulaması neticesinde, işletmelerde hammadde ve yarı mamullerin giriş ve çıkışında barkod sisteminin kullanılması, işletmelerde meydana gelebilecek denetim risklerini sürekli olarak izleyen ve buna uygun politikalar üreten bir yapının bulunması, işletme binalarında varlıkların fiziki olarak korunmasına yönelik yangın alarmı ve su püskürtme sistemi bulunması, işletme binasına giriş ve çıkışların kontrol altında tutulması, raporlama ve kontrol faaliyetleri, varlıkların sayım periyodları hususlarında eksiklikler olduğu gözlemlenmiştir.

Manufacturing enterprises, regardless of their scale, must establish an effective internal control system and pay attention to its effectiveness and performance. The internal control system has an important place in the creation, enhancement and protection of stakeholder value, in the achievement of the goals that it has set, in order to prevent accounting errors and fraud that may arise in an accounting system. The internal control system, an effective means of preventing accounting errors and fraud, provides significant benefits to businesses such as saving time and money, protecting assets and creating new assets. Also, internal control system protects business against adverse situations such as prestige and customer loss, bankruptcy, supply problems that can occur with accounting errors and fraud.In Zonguldak, there are many manufacturing enterprises operating in the sectors of construction, food, textile, furniture and other sectors (metal, mining, packaging, etc.). In this thesis study, it was aimed to determine whether the internal control system, which is an effective tool in preventing accounting errors and frauds, is established in the enterprises by applying the survey method of scientific research methods to the manufacturing enterprises in Zonguldak and suggestions and evaluations on how to eliminate the determined internal control system deficiencies have been made. As a result of the questionnaire application, it was observed that there are deficiencies about usage of barcode system in the entrance and exit of the producer and semi-finished goods in the enterprises, a structure which continuously monitors the audit risks and produce policies accordingly, control and reporting activities, counting periods for assets.