History of the Libyan press in the Ottoman Period 1866-1911 `the emergence and factors of prosperity and setback`

Abstract

Çalışma, temel olarak, basının, Trablusgarp vilayetinde, ikinci Osmanlı döneminde, özellikle 1866 yılında, ortaya çıkma tarihini incelemektedir. Ayrıca, çalışma bahsi geçen ve kültürel gelişmenin resmi başlangıcı olarak bilinen döneme ait siyasi, ekonomik, kültürel ve eğitim durumlarını ele almaktadır. O dönemde, kültürel gelime ve ilerlerme, onu destekleyecek siyasi iradenin tecelli etmesiyle bariz olmuştur. Kasdedilen siyas irade, kültürel ilerlemeyi ve gerçek bir basın hareketini sağlamak üzere, çıkartılan kanunlarla aksedilmiştir. Bundan yola çıkarak çalışma 2. bölümde birinci Osmanlı'nın birinci Traplusgarp yönetme döneminde yaşanan siyasi gelişmeleri aratırmıştır. Siyasi olayları ve gelişmeleri inceleyip bunların vilayeti nasıl ekonomik, kültürel ve sosyal durumları etkilediklerini göstermiştir. Yaşanan siyasi gelişmelerin çerçevesinde vilayette uygulanan eğitimin şekli ve türüne değinmiştir. Ayrıca, eğitimin seviyesi ve onun, vilayetin şahit olduğu kültürel gelişmeyle olan ilişkisi üzerine olumlu ve olumsuz etkisini arzetmiştir. Çalışma Trablusgarp vilayetindeki basının doğuş ve ilk aşamalarını gözden geçirmiştir. Bunun yanı sıra, Osmanlı Devletini, basının kurulmasına iten hedefi ayrıntlı bir şekilde incelemiştir. Doğuşun gerçeğini ve fiili sebeplerini yansıtmıştır. Fiili sebeplerin temelini de vilayette, vilayetin gerçekten gelişmesini hedefleyen bir hükümetin varlığı olduğunun altını çizmiştir. Vilayetin, basının doğuşuyla, şahit olduğu reformlar daha önce gerçekleşmemesinin sebeplerinin başında yaşanan istikrarsızlığın olduğu vurgulanmıştır. Bu istikrarsızlık diğer valileri reform yapmaktan el koymuştur. Ayrıca, bazı valilerin askeri meselelere ve şahsi menfaatlerine öncelik vermesinin, reformların gerçekleşmemesinin diğer sebeplerinden birisi olduğu vurgulanmıştır. Çalışmada özellikle basın tarihinin ilk aşamasını temsil eden resmi gazeteyle halkın diliyle konuşan bir özel gazeteyle sınırlı kalan Doğuş ya da kuruluş aşamasında Trablusgarpli gazetelerin ele aldığı haberlerle, vilayetin siyasi durumu ve gelişmeleri yansıtılmıştır. Bunun yanında, basının sahip olduğu özgürlük seviyesi, halkın yolsuzluğa karşı hakkını savunma rolü ve toplumun kültürünün seviyesini artırma ödevi irdelenmiştir. Çalışma, olayların akışını takip ederek 1908 sonrası aşamadaki basının gelişmesini sağlayan faktörleri araştırmıştır. Bu aşamada daha önce eşi görülmemiş kitap basma, gazete yayınlanma ve özel matbaalar açma haretekinden dolayı, buna `Gelişme Aşaması` denmiştir. Bu aşamada, daha önce rehavete düşen kalemler aktif bir hale gelip edebi, kültürel ve sosyal alanlarda büyük etkiler yaratmıştır. Çalşma, Trablusgarb'in kültürlü kesiminin basın alanının gelişmesinde nasıl önemli bir rol oynadığı konusuna özel bir açıklama getirmiştir. Bu kesimin, dış ve iç siyasi olayları nasıl analiz ettiği ve geçmiş ve şimdiki dönemlerin olaylarını okuyarak geleceği ve gelecekte çıkması muhtemel olan tehlikleri nasıl öngörebildiklerini açıklamıştır. O dönemde yayınlanan haberlere derin bir mutalaa yaparak Trablugarpli basının, vilayetin sorunlarını ele almakta ve onlara çözüm bulmakta izlediği yöntemi ve üslup beyan edilmiştir. Basının, toplumu bilinçlendirmek ve yetkilileri eleştirmek için, izlediği eleştiri yönteminin detaylarının açıklanmasına özellikle önem verilmiştir. Bu şekilde de, Trablusgarp basını devlet kurumlarının kusurlarını ortaya çıkartmış kusuru olan yetkililere karşı gelinmesine halkı teşvik edip reformlar önermiştir. Çalışma o dönemin gazeteleri arasındaki yayın politikası farkının büyüklüğüne rağmen, birbirlerini destekleme şekillerine değinmiştir. Aslında bu destekleme Trablusgarp toplumunun sahip olduğu olumsuzları dile getirip, giderilmesi için çözümler üretmelerinde büyük rol oynamıştır. Ayrıca, toplumun kültürel ve bilimsel olarak gelişmesi için pozitif bir görev üstelenmiştir. Aynı zamanda vilayetin egemenliğini tehdit eden tehlikelere karşı el birliğiyle hareket etmiştir. Özellikle, İtalyanların vilayetin ekonomisini sinsi bir şekilde ele geçirmesini keşfedip devletin buna gaflet kalmasını eleştirmiş ve halkı buna karşı gelmeye teşvik etmiştir. Fiili işgale dönüşmesinden önce İtalyan işgalinin planlarını ifşa edip İtalyan gazetelerinin ileri sürdüğü propagandayı deşifre etmiştir. Ancak Trablusgarpli basının bu milli tutumu İtalyan işgalinin fiili bir işgale dönüşmesinden sonra pahalıya patlayacaktır. Zira İtalyan işgal hükümeti matbaaları kapatıp basını bastıracaktır. İtalyan işgali döneminde kalemler kurumuş ve susturulmuştur. Diğer açıdan, çalışma yanlış olarak bilinen bazı kavramları, önyargıları ve gerçekleri tashih etmiştir. Özellikle, bazı tarihçilerin, derin bir araştırma yapmadan, Trablusgarb'ın basınyla ilgili öne sürdüğü yanlış ve yersiz iddiaları çürütmüştür. Ayrıca, bu alanla ilgili yazılan kitaplar ve yapılan çalışmalarda ortaya çıkan yanlış bilgi ve tarihleri düzeltmiştir.

The study focused on the history of the formation of Journalism in the western state of Tripoli in the Second Ottoman Era in 1866, and reviewed the contours of political and economic life and the cultural and educational conditions that prevailed in the state earlier than the date referred to, and which is the official beginning of a cultural movement that gave rise to the aforementioned educational and cultural conditions forming a base from which it would launch to the public, with the availability of factors and reasons, of which the political was most notably, in terms of the promulgation of laws permitting the establishment of such mobility and the provision of the necessary possibilities for the creation of a true press in the contemporary sense.In chapter II, the study discussed the political stages of the state of Tripoli, since the beginning of the First Ottoman Era, and indicated the political variables and events experienced therein, and which have affected the state economically, socially and culturally, as well as outlining the form and type of education prevalent in the state under such political conditions. I have also shown and explained education level and output and its relationship to the cultural activities that the state has subsequently experienced and the extent to which such education has had a negative or positive impact.The study reviewed the story of the first start of the press in the western state of Tripoli and the purpose and objective that prompted the Ottoman supreme authority to grant approval to its establishment, and revealed the fact of this birth and its actual causes, which were represented in the existence of a political leadership at the level of the State Government, which actually wanted to introduce reforms in state conditions, and to promote progress of its status, which it has not enjoyed in previous periods for a number of reasons, as elaborated in the study.And most notably, the instability of some governors for long enough to allow them to carry out and properly implement reforms, as well as the lack of interest on the part of most of these governors to such matters, dedicated all time and efforts to military matters or their personal interests, and the rest of the other reasons explained by the study based on the writings of historians at different times.The study also indicated the reality of the political situation prevailed in the State and its previous implications, through what was covered in Tripoli newspapers in the first stage of the history of the press in the state which was limited to its official Gazette and one popular newspaper which was somewhat considered to be popular, and somehow the spokes media for the citizens of Tripoli, and the only influence in public opinion at that phase, the study has also revealed the extent of freedom enjoyed by the press, and to what extent it has played its role in educating and developing society, defending its rights and standing up against corruption or short come to provide society's requirements and needs.By recounting and describing the sequence of events, the renaissance factors of the press during the post-1908 Era, which we have called the boom stage, for what the state has witnessed of an unprecedented activity in the movement of founding and issuing special newspapers and print houses, and the launching of pens that were activated after the inactivity they had been struck by, and has enriched the literacy, cultural and press scene alike, spread its thoughts, defended its beliefs, and contributed to promote society towards civilization and civilization, and maintained its identity and language and entrenched its manners and culture.The study indicated the ability of the educated elites in Tripoli to enrich the journalistic landscape, analyse the events and the political realities internal and external alike, reading the prevailed situation and subjecting it to the history of the past to anticipate and predict the future, and to discover the dangers looming over the nation in general, and alert society and advise them about it.I have also made it clear through a careful reading of all the newspapers published during that stage, taking a note of the style and approach followed by the Tripoli Journalists, in dealing with the problems the State, of various kinds, the methods of criticism it used to sensitize the community on the one hand, and the criticism of officials on the other, through the constant following up and monitoring the performance of the government and its institutions, to monitor shortfalls, failures, corruption and administrative tyranny, in order to confront the authorities, transparently and openly and to establish the facts as they are to the public opinion and to propose solutions.Although there were divergent views among some newspapers in that period, the study clarified the synergies among them, which were represented in their collective efforts to address all the disadvantages teeming with the Trabelsi (Tripolitan) community, and its unity in fighting everything that would hinder progress of the state and its people, and stand in the trench defending any threats to its territorial integrity and the freedom of its people. Such a fact was demonstrated and manifested in the unity of the word and the attitude, held by all the newspapers in the country when it sensed the risk of Italian penetration within the state and taking control of its economic potential in the oblivious of the government and supreme authority, hence it has confronted this infiltration and has faced the threat of occupation revealed by The media campaign launched by the Italian newspapers.So the Tripoli newspapers were acting in defense of the state to remove the danger of occupation, which was unfortunately later a bitter reality breaking pens, and gagged and closed the newspapers, and confiscated the printing houses, and was a direct and lonely cause in the press setback, and the ruin of the state and its destruction, the annihilation of its people, and on the heads of the harpoons of this Italian occupier, the Arabic and Turkish press has ended in the western state of Tripoli, replaced by the Italian colonial press, lost the free word, dried the ink and folded up the papers.From another perspective, the study has somehow corrected some misconceptions and irresponsible rulings by some historians of the Arab journalism in respect of conditions of journalism in Tripoli, as they did not bother to search and inquire about facts of its status, and the renaissance and activism, and I have also corrected some errors in dates and information mentioned in books and studies related directly or otherwise with the topics of this thesis.