6728 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen karşılıksız çekten kaynaklanan sorumluluk ve yaptırımlar

Abstract

6728 sayılı kanun ile çeke ilişkin hukuki muamelelerde kapsamlı değişiklikler yapılmıştır. Karşılıksız çek vakalarının azaltılması ve usulsüz çek kullanımının neden olduğu iktisadi sorunların çözümü amacıyla gerçekleşen yasa değişikliği ile çek karşılığının bankada bulundurulmasına ilişkin yükümlülüğü ihlal eden kişi hakkında adli para cezası uygulanması ve bu para cezasının ödenmemesi halinde hapis cezasına çevrilmesi öngörülmüştür. Değişiklikler kapsamında cezai hükümlerin yanı sıra çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına da yer verilmiştir. Karşılıksız çek nedeniyle açılacak davalar İcra Mahkemelerinde görülecek ve yargılamalarda CMK yerine İİK hükümleri uygulanacaktır.Karşılıksız çek suçunu yeniden düzenlemeyi, cezasını daha etkin kılmayı ve yargılamayı hızlandırmayı hedefleyen 6728 sayılı kanun kapsamındaki değişiklikler çek karşılığının bankada bulundurulmaması durumunda öngörülen cezai yaptırım türleri, yargılamayı yapmakla görevli mahkemelerin İcra Mahkemeleri olması, yargılama sırasında CMK'nın sanık haklarını koruyan hükümleri yerine İİK hükümlerinin uygulanacak olması başta olmak üzere birçok açıdan eleştirilmekte ve yasa değişikliğine ilişkin çeşitli hükümlerinin Anayasa'ya ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne aykırı olduğu ileri sürülmektedir.Ticari hayatın önemli bir sorunu olan karşılıksız çek sayısındaki artışın engellenmesi ve çeke olan güvenin arttırılması amacıyla yapılan yasal değişiklikler ile uygulamaya konan cezai yaptırımların karşılıksız çek sayısının azalmasında hiçbir etkisinin olmadığı söylenemez. Zira çeke olan ilginin en önemli nedeni uygulanan yaptırımların çek hamiline sağladığı güvencedir. Ancak sayısal veriler karşılıksız çek nedeniyle hapis cezasının uygulandığı yıllarda da karşılıksız çek olaylarında ve dava sayılarındaki artışın devam ettiğini göstermektedir. Bu bakımdan çeke kullanımının kaybettiği itibarını yeniden kazandırmanın ve çeki güvenli bir ödeme aracı haline getirmenin yolunun, faillere hapis veya adlî para cezası uygulamaktan ziyade, çek keşide edenlerde itibar ve ehliyetin gözetilmesiyle sağlanacağı değerlendirilmektedir.

Comprehensive amendments were made in the legal proceedings related to the checks with the Law No 6728. With the law amendments, which was aimed to reduction of bad check cases and solve economic problems which caused by illegal check usage, it is foreesen that the person who violates the obligation to keep the deposit in the bank will have judicial fine and if it is not paid it will be changed to imprisonment. Besides the criminal provisions check arrangements and prohibition of the opening check account is also in the scope of changes. Cases against rubber check will be seen in the Execution Courts and during the proceedings provisions of the İİK will be applied instead of CMK provisions.The changes made by the Law No 6728, which are aimed to reform the rubber check crime, making the penalty more effective and accelerating the trial, are critized firstly with the types of criminal sanctions predicted to the check deposit's absence in the bank, making Execution Courts as trial courts and making İİK's provisions in charge instead of CMK's provisions which are protecting the accused. It's also claimed that various provisions of the admentments are against the constitution and against the European Court of Human Rights.It can not be said that there are no effect in reduce of rubber check numbers with the penal sanctions of amendments which are made for increase confidence to check and reducing the increase in the number of rubber check as commercial life's important problem. Because the most important reason of interest to check is assurance of check holder which is provided by imposed sanctions. However, numerical datas shows that there are increase of rubber check cases in the years when the imprisonment has been imposed due to rubber check. In the respect, the way to earn reputation to check and making the check a realiable means of payment should not be imprisonment or judicial fine. This reputation and reliability can be achieved by giving the checkbooks to those who are able to use it as of their situation.