Liberalizm ve realizm çerçevesinde `Nutuk` analizi

Abstract

Her eser, onu kaleme alan kişi ya da kişilerin, meydana getirildiği dönemin ideolojilerinden izler taşımaktadır. Bu ideolojiler, bazen toplumun yazarı etkilemesi bazen de yazarın toplumu etkilemesi şeklinde ya da daha karmaşık biçimlerde ortaya çıkabilmektedir. Yine bu ideolojiler, kimi zaman apaçık görülebilse de çoğu zaman bu ideolojilerin tespiti için eserlerin farklı alanlarda analizlere tabi tutulmaya ihtiyacı vardır. Bu analizler, arzulanan sonuca dönük kaygılarla yapılmadığı takdirde, ortaya çıkan tespitler, eserin yazıldığı dönemi tanıyabilmemizde bizlere yardımcı olacak anlamlı sonuçlar ortaya koyabilmektedir. Bu çalışmada, Nutuk adlı eser, bu farkındalık ile temel uluslararası ilişkiler teorileri açısından analize tabi tutulmuştur. Böylelikle görece bir gerçekliğe yaklaşılabilmek hedeflenmiştir. Analiz edilecek eser olarak Nutuk'un seçilmesinin pek çok şahsi nedeni olmakla beraber, Nutuk'un Türkiye Cumhuriyeti tarihi ile ilgili olayları birinci ağızdan ve belgelerini sunarak aktarması, diğer nedenlerin çok önüne geçmiştir. Özellikle de halen yönetim biçimimiz olan Cumhuriyet rejiminin Türkiye'deki varlığının doğru anlaşılabilmesi için Nutuk üzerinden yapılacak teorik incelemelerin gerekliliğine inanmaktayız. Nutuk'u anlamak, günümüzün uluslararası sisteminde Türkiye'nin yerini anlamakta büyük bir yarar sağlayabilir. Nitekim ülkelerin jeopolitikleri dönemsel kaygılara eşdeğer olarak ufak değişikliklere uğrasa bile çoğu zaman aynı çizgide seyretmektedir. Tüm bunlar bir arada düşünüldüğünde yakın tarihimizi, evrensel ölçekte kabul görmüş analiz unsurları olan uluslararası ilişkiler teorileriyle yorumlamak, Türkiye'ye, geçmiş yönetimin iç ve dış politikalarındaki olumlu yanları daha da geliştirme, olumsuz yanları ise terk etme imkanı sunabilir. Bu şiar ile Nutuk'ta Türk gençliğine emanet edildiği ifade edilen Cumhuriyet mirasını daha ileri seviyelere götürebilmek amacına bir katkı da biz yapabilmiş olmak arzusu, çalışmanın başından sonuna kadar gözetilen ana gaye olmuştur.Çalışmanın birinci bölümünde temel uluslararası ilişkiler teorilerinin en genel manada felsefi kökenleri, ortaya çıkışı ve temel varsayımları verilerek, yapılacak Nutuk analizine bir temel oluşturulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde Nutuk'un yazarı Sayın Mustafa Kemal Atatürk'ün şahsına ağırlık verilerek, önce 1881 öncesi gelişmeler kısaca hatırlatılmış, ardından esas olarak 1881-1927 arası siyasi tarih gelişmeleri Osmanlı Devleti ve Mustafa Kemal Atatürk özelinde incelenmiştir. Bu bölümde Mustafa Kemal'in çocukluğundan, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal'e uzanan süreçte, iç ve dış politikaya dair dönemsel alt başlıklandırılmış bir siyasi tarih yazımı mevcuttur. Bu bölümde Nutuk'un sadece 1919-1927 arası dönemin bir panoraması olmadığı ve devir ve şahsiyet ürünü olduğu bilinciyle çalışılmıştır. Bu bilinç çalışmanın metodolojisinin de belirleyicisi olmuş ve çalışmanın bu kısmında kronolojik bir tarih yazımı yapılmıştır. Böylece okuyucunun zihninde devir-şahsiyet ilişkisi sürekli olarak taze tutulmak amaçlanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde ise çalışmanın birinci ve ikinci bölümünde elde edilen veriler ışığında Nutuk, uluslararası ilişkiler teorileri bağlamında analiz edilmiştir. Çalışmanın temel tezi, Mustafa Kemal Atatürk'ün iç ve dış politikasında, uluslararası ilişkilerin temel teorilerinin argümanlarını görmenin mümkün olduğu ve Mustafa Kemal Atatürk'ün uyguladığı iç ve dış politikada, uluslararası ilişkilerin temel teorilerini Türkiye'nin ulusal çıkarları açısından etkili şekilde kullandığıdır. Sonuç olarak bu çalışma, uluslararası ilişkilerin temel teorilerinin, kurtuluş mücadelesi yıllarındaki şartlar içinde nasıl kullanıldığının bir cevabıdır.

Each masterpiece reflects the ideologies of the period when it was written as well as the ideologies of the person(s), who wrote the masterpiece. These ideologies are reflected when the society affects the writer or vise versa, or the interaction may be more complex. Although the ideologies may be observed clearly sometimes, it is often required to conduct an analysis in different fields for detecting these ideologies. If these analyses are not carried out for achieving a certain desired outcome, the findings may reveal significant results that can help us recognize the period, when the masterpiece was written. This study analyzes the Great Speech (Nutuk) in terms of international relations theories, based on this awareness. Thus, it aims to achieve a certain level of reality. Although there are many personal reasons to choose the Great Speech as the masterpiece to analyze, one of the leading reasons is that the Great Speech conveys information at firsthand about the history of the Republic of Turkey by presenting the related documents. We believe that the Great Speech should be analyzed in terms of theory to understand the Republican regime, which currently persists as the regime. In addition, understanding the Great Speech would provide a big benefit to understand the position of Turkey in the today's international system. In fact, although there are minor adjustments in the geopolitics of the countries, the countries often follow the same pattern in terms of geopolitics. When considering all these information together, the interpretation of our recent history by using international relations theories, as the analysis factors that are recognized on a global scale, would help Turkey to develop further the positive aspects of the past administration in terms of domestic and foreign policy and to abandon the negative aspects. By using this slogan, it was mentioned in the Great Speech that the Republican legacy has been entrusted to the Turkish youth. Hence, our study aims to contribute to the Republican legacy.In the first part of the study, the philosophical basis of main international theories as well as their emergence and basic assumptions are explained in order to create a foundation for the analysis of the Great Speech. The second part of the study emphasizes the personality of Esteemed Mustafa Kemal Atatürk, the writer of the Great Speech. After summarizing the developments before 1881, the political history between 1881 and 1927 was mainly examined, with a particular attention to Ottoman State and Mustafa Kemal Atatürk. This section consists of a political history summarized in sub-headings for domestic and foreign politics, and it covers a period starting with the childhood of Mustafa Kemal and lasts until he became President Mustafa Kemal. This section is written by assuming that the Great Speech does not consist of a panorama describing the period between 1919 and 1927, but it is a product of a personality and a period. This consciousness was also determinative for the methodology of the study, and a chronological history was written in this part of the work. Thus, we intend to constantly remind the reader that relationship between the period and the personality. In the third party of the study, the Great Speech is analyzed in the context of international relations theories, in light of the findings derived from the first and second part of the study. The main thesis of the study implies that it is possible to see the arguments of main international relation theories in the domestic and foreign policy of Mustafa Kemal Atatürk, and the domestic and foreign policy of Mustafa Kemal Atatürk use efficiently the main international relation theories in favor of Turkey's national interests. In conclusion, this study finds an answer to how the basic international relations theories are used in the context of the years of the liberation struggle .