6306 sayılı Kanun kapsamında kentsel dönüşüm uygulaması: Karabük ili ve Safranbolu ilçesi örneği

Abstract

Bu çalışma 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile hedeflenen kentsel dönüşümün uygulamada hangi şekillerde hayata geçirildiğini incelemeyi amaç edinmektedir. Bu temel amaç doğrultusunda araştırmaya esas teşkil edecek konularda literatür araştırması yapılmıştır. Literatür araştırmasında kent, kentleşme, kent planlaması ve kentsel dönüşüm kavramları ele alınmıştır. Ardından Türkiye'de yürütülen kentsel dönüşüm çalışmaları dönemler itibariyle incelenmiş, 6306 sayılı kanun ve ilgili mevzuat kısaca ele alınmıştır.Çalışmanın alan araştırması bölümünde 2013-2015 yılları arasında bahsedilen yasa kapsamında Karabük İli merkezi ve Safranbolu İlçesinde yürütülen kentsel dönüşüm uygulaması incelenmiştir. Bu çerçevede Karabük ve Safranbolu Belediyelerinden belirlenen zaman aralığında Karabük İli merkezi ve Safranbolu İlçesinde 6306 sayılı kanuna dayanarak yıktırılan binaların yıkım formları ve yapı ruhsatları talep edilmiştir. Form ve ruhsatlarda yer alan verilerin sayısallaştırılıp gruplandırılmasının ardından, elde edilen veri seti SPSS (Sosyal Bilimler için İstatistiksel Paket Programı) 16 programı kullanılarak analiz edilmiştir.Yürütülen alan araştırmasında kullanılan veri setinin güvenilirlik değeri 0,753 bulunmuştur. Bu durum veri setinin üst orta düzeyde tutarlı ve kendi içinde uyumlu veriler içerdiğini göstermektedir. Karabük İli ve Safranbolu İlçesi örneklerinde kentsel dönüşüm kapsamında binaların %1,70'inin 2013 yılında, % 58,30'unun 2014 yılında ve %40'ının 2015 yılında yıkıldığı görülmüştür. Bu binaların %55'i Karabük'te; %45'i ise Safranbolu'da bulunmaktadır. Yeni yapılan binaların kimi özellikler bakımından kentsel dönüşüm kapsamında yıkılan binalardan önemli derecede farklılaştığı görülmüştür. Örneğin yıkılan binaların %86,70'inde yol kotu altı daire bulunmamaktadır. Ancak yeni binalarda durum tam tersine dönmüş olup yol kotu altı daire bulunduran yeni binaların oranı %86,70'dir.Alan araştırması bulguları, incelenen literatür ışığında değerlendirildiğinde, özel sektörce yürütülen kentsel dönüşüm uygulamalarında afet riskinden çok karlılığın ön planda tutulduğu görülmüştür. Bu bakımdan gelecekte yürütülecek kentsel dönüşüm uygulamalarında katılım ve denetime daha fazla önem verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ayrıca karlılık oranları düşen alanlarda kentsel dönüşümün kamu kurumlarınca yürütülmesi de uygun bir çözüm sunabilecektir.

This study aims to examine the practically implemented ways for urban transformation, which is targeted with Law No. 6306 on Transformation of The Areas Under Disaster Risk. For that aim, a literature review was conducted on the subjects, which will form the basis of the research. In the literature review, city, urbanization, urban planning and urban transformation concepts were discussed. Then urban transformation studies carried out in Turkey were examined in periods, and Law No. 6306 and related regulations were briefly discussed.In the field study section of the study, urban transformation implementation carried out in the central district of Karabük province and Safranbolu district between the years 2013 and 2015 was examined. In this context, demolition forms of the buildings demolished and building permits of the constructed ones in accordance with Law no. 6306 were requested from the Municipalities of Karabük and Safranbolu. After digitizing and grouping the data in the forms and permits obtained, the data set, was analyzed by using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 16 Program.The reliability of the data set used in the field study has been found to be 0.753. That result indicates that the data set contains consistent, upper middle level internally compatible data. In the cases of Karabük city and Safranbolu district centres, 1.70% of the buildings destroyed in the context of urban transformation have been observed to be demolished in 2013, 58.30% in 2014 and 40% in 2015. 55 percent of those buildings are located in Karabük; while 45% of them are located in Safranbolu. It was observed that the new buildings differed significantly from the buildings destroyed in the context of urban transformation. For example, 86.70% of the collapsed buildings do not have apartments below the road elevation level. However, in new buildings, the situation is reversed and the rate of new buildings with flats below road elevation level is 86.70%.When the findings of the field study were evaluated in the light of the literature reviewed, it was seen that profitability rather than disaster risk is kept in the forefront, in the urban transformation practices conducted by the private sector. In this respect, it is considered that more attention should be given to participation and control in future urban transformation implementations. Additionally, in the areas with lower profitability ratios, implementation of urban transformation by public institutions may also provide a suitable solution.