İslam aile hukukunda kadının hak ve sorumlulukları

Abstract

Tarihten günümüze, dünyanın birçok coğrafyasında hak kavramının kaynağı ve mahiyeti hep tartışılan bir konu olmuştur. Çünkü insan için en önemli hususlardan biri olan hakkın uygulanmasında hep sorunlar yaşandığı gözlenmiştir. Zira insanlar tarafından meydana getirilen kanunların hak tespitinde kifayetsiz kaldığı ve bunların uygulamasında yine tarafların adil davranamadığı ortaya çıkmıştır. İnsan hakları, onu en iyi tanıyan Yaratıcısı tarafından tam olarak belirlenmiştir. Toplumlara gönderilen peygamberler kendi kavimlerine hakkın hakiki mahiyetini anlatsa da dinlerin tahrif edilmesiyle insanlık bu hakikatten uzaklaşmıştır. İslam ile birlikte bu kavram esas tanımına kavuşmuştur. Böylelikle, hiçbir mağduriyet oluşmayacak şekilde hak kavramı, tanımını ve mahiyetini bulmuştur.`İslam Aile Hukuku'nda Kadının Hak ve Sorumlulukları` başlığı ile ele alınan bu çalışma, İslam aile hukukunda kadına ait hak ve sorumlulukları dengeli bir şekilde belirlemeyi çalışmıştır. Ayrıca Medeni Kanun'da yer alan bazı hususlar İslam Hukuku ile karşılaştırılarak birtakım farklar ile benzerlikler genel bir çerçevede sunulmuştur. Dört bölüme ayrılarak ele alınan bu çalışmanın birinci bölümünde hak ve sorumluluk kavramlarının sözlük, terim anlamları ele alınarak, Kur'an-ı Kerim ve Hadislerdeki manaları, ile bu kavramların ortaya çıkışı anlatılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde kadının evlilik öncesindeki hak ve sorumlulukları incelenmiştir. Üçüncü bölümde kadının evlilikteki hak ve sorumluluklarından olan Hüsn-i Muamele, Mehir, Nafaka, Cinsel İlişki, Çocuk sahibi olma, Eğitim, Seyahat vb. gibi hususlar örneklerle zikredilmiştir. Nihai kısım olan dördüncü bölümde kadının evlilik sonrasındaki yani boşanmayla ilgili hak ve sorumluluklarının yanında evliliğin vefatla bitmesi neticesindeki hak ve sorumluluktan bahsedilmiştir.İslam hukukunda hak kavramının genellikle tek başına ele alınmayarak sorumluluklar ile birlikte zikredildiği anlatılmaya çalışılmıştır. Çünkü hak kelimesinin, yükümlülük ve sorumluluk anlamı taşıması bu iki mefhumun iç içe girmiş kavramlar olduğunu göstermektedir. Ayet ve hadislerde belirtilen Allah hakkı, anne-baba hakkı gibi ifadeler aslında kişinin sorumluluklarını bildirmektedir. Böylelikle hak ve yükümlülüklerin karşılıklı olduğu ortaya çıkmaktadır.

The source and nature of the concept of right have always been a controversial topic in many geographies of the world from past to present. Because there have always been obvious problems in applying a right, which is one of the most important issues for humans. Likewise, it has been revealed that the laws generated by humans remain incompetent in the detection of rights and the parties cannot treat fairly in applying them. The concept has been properly defined together with Islam. Thus, human rights have been properly determined by Allah who knows them the best. By this way, the concept of right has found its definition and nature in such a way that there will be no unjust treatment.In this study which was embraced with the topic `Women's Rights and Responsibilities in the Islamic Family Law`, it was tried to determine women's rights and responsibilities in the Islamic family law in a balanced way. In addition, certain issues in the Civil Law were compared with the Islamic Law and some differences and similarities were presented in a general framework. In the first section of the study which was separated into four sections, lexical and terminological meanings of the concepts of right and responsibility were embraced and it was tried to express their meanings in the Qur'an and Hadiths and the emergence of these concepts. In the second section, women's premarital rights and responsibilities were examined. In the third section, issues such as kindness, mahr, alimony payment, sexual intercourse, having a child, education and travel which are among women's rights and responsibilities in marriage were alluded with examples. In the fourth section which is the final section, women's rights and responsibilities concerning divorce and end of marriage due to death were mentioned. It is tried to express that the concept of right is generally alluded with responsibilities rather than alone in the Islamic law. Because the fact that the term `right` means liability and responsibility indicates that these two notions are interwoven. Statements such as Allah's right and parent's right which are mentioned in verses and deeds actually signify a person's responsibilities. Thus, it is understood that rights and liabilities are reciprocal.