Dil ve kültür taşıyıcısı olarak tarihi Safranbolu evlerinde kullanılan mimari terimler

Abstract

Bu çalışmanın konusu Safranbolu yöresinde kullanılan mimari terimlerin etimolojik açıdan incelenmesidir. Araştırma yöntem olarak iki ana kısımdan oluşmaktadır. Bunların ilkinde yönlendirilmiş görüşme yapılarak ve Safranbolu'yla ilgili çeşitli kaynaklar taranarak mimari terimler toplanmıştır. Yapılan araştırma sonucunda çoğu Safranbolu merkez ve Yörük Köyünden olmak üzere 150 adet mimari terim derlenmiştir. Araştırmanın ikinci kısmında derlenen terimler mimari ve etimolojik açıdan incelenmiştir. Derlenen bu 150 terimin 82 tanesi Türkçe, 24 tanesi Farsça, 20 tanesi Arapça, 8 tanesi Yunanca, 3 tanesi İtalyanca, 2 tanesi Ermenice, 1 tanesi Fransızca, 1 tanesi Rumca, 1 tanesi Macarca kökenlidir. Bu istatistiklere göre derlenen terimlerin büyük bir kısmı dilimizden türetilmiş, diğerleri ise başka dillerden alınmıştır. Çalışma göstermiştir ki mimari terimler sadece teknik birer tanımlama değil aynı zamanda kültürel alışverişin önemli bir aracısıdır. Söz konusu terimler gerek halkın yeni sözcük türetmedeki yaratıcılığına gerekse farklı medeniyetler arasındaki sosyal ve kültürel etkileşime güzel bir örnektir. Nesiller arası kültür aktarımında dilin gelişim ve değişim sürecini görmek için mimari terimler mutlaka başvurulması gereken dil hazinelerindendir.Anahtar Kelimeler: mimari, terim, Safranbolu, etimoloji, köken bilgisi

The aim of this work is the etymological study of the architectural terms usedin the Safranbolu region. The research method consists of two main parts. At the firstpart of the research, methods such as literature researches and interviews withhabitants at the field were used simultaneously. As a result of the research, 150architectural terms,mostly from Safranbolu and Yörük Village, were compiled.In the second part of the research, the collected terms were examined in thesense of architecture and etymology. The origins of these 150 terms are 82 Turkish, ,24 Persian, 20 Arabic, 8 Greek, 3 İtalian, 2 Armenian 1 French and 1Hungarian. .These statistics show that most of the collected terms are derived from our language,while a considerable part is adapted from different languages.The study showed that these terms are not only a technical identification butalso an important agent of cultural improvement. It is the best example of the creativityof the people in the derivation of new terms and the social and cultural interactionbetween different civilizations. In order to see the process of development and changeof language in the transfer of intergenerational culture, architectural terms are thelanguage treasures that must be referenced.Keywords: architecture, terms, Safranbolu, etymology.