Silifke`deki Türk Dönemi mimari eserleri

Abstract

İç Anadolu'yu Akdeniz'e bağlayan yollar üzerinde, liman kenti özelliğini her dönem korumuş olan Silifke' de M.Ö. 6000 yıllarından itibaren insan yaşamına dair izler görülmektedir.Kent adını Büyük İskender'in komutanlarından biri olan Selefkos Nikador'dan almıştır. Bölge iklim ve coğrafya olarak insan yaşamına oldukça elverişlidir. Verimli ova ve tatlı su kaynakları ile tarih boyunca birçok topluluk arasında sık sık el değiştirmiştir.1350'li yılarda bölge Türklerin hâkimiyeti altına girmesiyle beraber Türk-İslam kültür ve sanat ortamının izleri ışığında imar faaliyetleri ile yeni bir kimlik ortaya koymuştur. Bu faaliyetler Karamanoğulları ile başlayıp özellikle Osmanlılar döneminde geniş bir alana yayılmıştır.`Silifke'deki Türk Dönemi Mimari Eserleri` adlı bu çalışmamızda ilçe merkez ve merkeze bağlı mahalleler bir bütün halinde incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda katalog bölümümüze aldığımız 23 cami, 4 türbe, 13 çeşme, 2 kamu yapısı, 3 ticaret yapısı ve 1 köprünün mimari özellikleri, süsleme biçimleri ve yapım teknikleri incelenmiş ve tipolojileri yapılmıştır. İncelenen eserlerin büyük çoğunluğu, Geç Osmanlı dönemine tarihlendirebileceğimiz camilerden oluşmaktadır. Camilerin hepsi farklı tarihlerde yapılan onarımlar sonucunda günümüze kadar gelebilmiştir. Bu camilerin plan ve mimari özellikleri birbirine yakındır.Türbeler oldukça sade olarak inşa edilmiş ve bu yapılarda herhangi bir süsleme unsuruna rastlanılamamıştır. İncelediğimiz eserler arasında bulunan çeşmeler bağımsız sokak çeşmesi konumunda olup, bu çeşmelerde çoğunlukla teğet kemer uygulamasına gidildiği görülmektedir. Kamu yapıları, ticaret yapıları ve köprüler XIX. ve XX. yüzyılın karakteristik özelliğini göstermekte olup, süsleme bakımından sade yapılmışlardır.Silifke de yer alan ve incelediğimiz yapıların inşasında genellikle kesme ve yontu taş malzeme kullanılmıştır. Çalışma alanımızda yer alan eserlerde bitkisel, geometrik, nesneli ve duvar resmi gibi süslemeler görülmektedir.Çalışmamamız kapsamında yer alan eserlerin son durumları fotoğraflarla desteklenmiş yapıların ölçümleri alınıp çizimleri yapılarak, kitabeli yapıların kitabelerinin metni, okunuşu ve anlamı verilmiştir. Yaptığımız çalışmada toplam 46 yapının katalog bölümünde tanımlamaları yapılmış, değerlendirme bölümünde bu eserlerin tamamını kapsayan tespitlerde bulunulmuş ve bu eserlerin sanat tarihi içindeki yerleri anlatılmaya çalışılmıştır.Son bölümde çalışma kapsamında bilgi ve belgeler ışığında elde edilen veriler ve değerlendirmeler detaylı olarak anlatılmış ve sonlandırılmıştır.Anahtar Kelimeler: Akdeniz, Silifke, Türk- İslam Dönemi, Mimari

On the roads connecting the Central Anatolia to the Mediterranean Sea, Silifke, which has preserved its port city character at all times, the traces of human life have been observed since 6000 years in BC.The city took its name from Seleucus Nikador, one of the commanders of Alexander the Great. The region is very suitable for human life in terms of climate and geography. Throughout history, it has frequently changed hands among many communities with fertile plain and fresh water resources.In the 1350s, when the region came under the domination of the Turks, in the light of the traces of the Turkish-Islamic culture and art environment, it showed a new identity with the zoning activities. These activities started with Karamanoğulları and spread to a wide area especially during the Ottoman period.In this study `Architectural Works of the Turkish Period in Silifke`, the district center and the neighborhoods connected to the center were examined as a whole. For this purpose, 23 mosques, 4 tombs, 13 fountains, 2 public buildings, 3 commercial buildings and 1 bridge have been examined and typologies have been examined. All of the mosques have survived as a result of repairs made on different dates. The plan and architectural features of these mosques are similar.The tombs were built quite simply and no ornamental elements were found in these buildings.The fountains found among the works we have examined are independent street fountains and it is seen that tangential arch applications are mostly applied in these fountains. Public buildings, trade buildings and bridges from XIX. and XX. century, showing the characteristic feature of the decorations are made simple.In the construction of the structures in Silifke that we observe, we cut and chipped stone materials were generally used. In the works in our study, ornaments such as vegetative, geometric, object and wall painting can be seen. The latest situations of the works in the scope of our study are taken measurements and drawings of the structures supported by photographs, and the text, reading and meaning of the inscriptions of the inscribed structures are given. In our study, a total of 46 buildings have been defined in the catalog section, the assessment section has made the findings that include all of these works and tried to explain the place of these works in the history of art.In the last chapter, data and evaluations obtained in the light of information and documents are explained in detail and finalized.Key words: Mediterranean, Silifke, Turkish-Islamic Period, Architecture