Kutadgu bilig`de hükümdarın vasıfları

Abstract

Bu çalışma, Türk İslam kültür tarihinin ilk ve en önemli kaynaklarından biri olan Kutadgu Bilig'de ortaya konulmuş olan hükümdarın sahip olması gereken vasıfları tespit etmeyi amaçlamıştır. Tezimizde Yusuf Has Hacib'in kaleme aldığı Kutadgu Bilig adlı eser etraflıca incelenmiş ve bu esere göre ideal hükümdarın haiz olması beklenen vasıflar tespit edilmiştir. Müellifin ifadeleri uyarınca bir devlet başkanı olan hükümdarın sahip olması gereken vasıfların yanında kaçınması gereken davranışlar da değerlendirilmiştir. Bunları yaparken yazarın İslam öncesi Türk hükümdar anlayışıyla paralellik arz ettiğini tespit ettiğimiz düşünceleri de kayıt altına alınmıştır.Çalışmalarımız sonucunda hükümdarın, dolayısıyla bir devlet adamının akıllı, bilgili, adaletli, cömert ve cesur olması gerektiği kanısına vardık. Hükümdarın aynı zamanda işi ehline veren, siyaset sahibi, âlimlerin önemini kavramış, istişareye açık, kılıç ve kalem erbabının ehemmiyetinin farkında olması yöneticinin sahip bulunması gereken vasıflar arasında sıralanmıştır.Devletin başı ve en üst düzey idarecisi olarak hükümdarın asli vazifesi bulunduğu topluluğu yani tebaasını tok tutmaktır. Ayrıca hükümdar cesur askerlerden kurulu güçlü bir orduya sahip olarak hâkimiyet sahasını genişletmeli, devletinin sınırlarını koruyup bu sınırlar içinde asayişi tesis etmeli, iktisadi refahı sağlayarak devlet hazinesi için adil bir şekilde vergi toplamalıdır. Hükümdar bütün bu görevleri yerine getirirken hâl ve hareketleriyle halkına örnek olacak şekilde hareket etmeli, kendisine yakışmayacağı gibi devletin işleyişine de zarar verecek davranışlardan kaçınmalıdır. Bu nedenle tezimizde hükümdara yakışmayan haller ele alınırken bunların halka ve devlete vereceği zararlar üzerinde de durulmuştur.

This study aimed to determine the qualifications that the sovereign should have in Kutadgu Bilig, one of the first and most important sources of Turkish Islamic cultural history. In our thesis, the work Kutadgu Bilig, written by Yusuf Has Hacib, has been thoroughly examined and according to this work, the characteristics expected of the ideal ruler have been determined. In accordance with the statements of the author, the behaviors that the sovereign, who is a head of state, should be avoided as well as the qualities that he should have been evaluated. In doing this, the author's thoughts that we found to be in line with the pre-Islamic Turkish monarch understanding were also recorded.As a result of our work, we have come to the conclusion that the sovereign, therefore a statesman, should be intelligent, knowledgeable, fair, generous and brave. At the same time the sovereign of the sovereign, the owner of politics, grasped the importance of scholars, open to consultation, aware of the importance of swords and pen connoisseurs are among the qualifications that the manager should have.As the head of the state and the top-level administrator, the principal duty of the sovereign is to keep the population of his subjects satiated. In addition, the sovereign must have a strong army of brave soldiers, expand its area of domination, protect the borders of the state and establish public order within these borders, and collect taxes in a fair manner for the state treasury by providing economic prosperity. In performing all these duties, the sovereign should act as an example to his people with his state and actions, and avoid behaviors that will harm the functioning of the state as well as not befitting him. For this reason, in our thesis, while dealing with situations that do not suit the sovereign, the damages they will cause to the public and the state are emphasized.