Trablusgarp`ın İtalya tarafından işgali ve Osmanlı Devleti`nin tutumu

Abstract

Sömürgeci yayılma ve rekabet politikası, 19. yüzyılın son çeyreği ve 20. yüzyılın başında zirve noktasına ulaşmıştır. Sömürgeci saldırıların artması ve dünyanın tamamına yayılması sonucu, büyük devletler arasında çatışmalar meydana gelmeye başlamıştır. Bu çatışmalar yeni bölge ve kıtalara uzanmış, özellikle de Kuzey Afrika çevresindeki mücadele şiddetlenmiştir. Akabinde Fransa, Osmanlı Devleti'nin iç ve dış sorunlar içerisinde olmasından istifade ederek Cezayir ve Tunus'u işgal etmiş ve Trablusgarp Vilayeti'nin güneyine girmiştir. Sultan II. Abdülhamit'in yönetime gelmesiyle, Trablusgarp siyasi ve ekonomik olarak reformlara tabi tutularak, eski valilerin değiştirilmesi suretiyle savunma bakımından tahkim edilmiştir. Bu esnada İtalya'da büyük devletler arasında kendisine yer aramakta olduğu için ekonomik yardımlar vasıtasıyla Libya'ya giriş yapmıştır. Burada Roma bankasını açmış ve vilayetle ilgili araştırmalarda bulunmak için din adamları ile muhbirlerden oluşan misyonerler yollamıştır. İtalya'nın başlangıçtaki tüm girişimleri, Sultan Abdülhamit azledilip yerine İttihat ve Terakki yönetimi gelene kadar başarısız olmuştur. İşin aslına bakıldığında, vilayette her alanda gerçekleştirilen reformlar ve yöre halkıyla valiler arasında yaşanan yakınlaşmanın ardından, İtalya'nın Libya'da ilerleme kaydetmesi oldukça zordu. Bu sırada Osmanlı Devleti, gerek Afrika'da gerekse de Avrupa'daki birçok vilayetini – özellikle de Rus savaşı ve imzaladığı Berlin Anlaşması gibi haksız anlaşmalar sonucunda – kaybetmişti. Sultan II. Abdülhamit'in içeride ve dışarıdaki reform niyetleri iyi olsa da 1909'dan itibaren otoritesi sembolik hale gelmişti. Bu süreçten sonra İttihat ve Terakki yönetimi İtalya'ya karşı bir takım tavizler vermiş, bu ise İtalya'nın Libya'ya savaş ilan etmesi sonucunu doğurmuştu. Osmanlı Devleti'nin imkânları bu dönemde zayıflamış olsa da, yerel halkla kurduğu uyumlu ilişki sayesinde İtalya'nın saldırılarına göğüs gerebilmişti. Böylece İtalya, Avrupalı devletlerini Bab-ı Ali hükümetine baskı yapmaya zorlamak için savaşı boğazlara taşımış ve bir dizi adayı işgal etmişti. Balkan isyanları, Yunanistan'daki hareketler ve İttihatçıların zayıflığı nedeniyle, Osmanlı Devleti Uşi-Lozan Anlaşması'nı imzalayarak Trablusgarp Vilayeti'ni İtalya'ya bırakmak zorunda kalmıştı. Söz konusu anlaşmanın Osmanlı Devleti ve Trablusgarp üzerinde birçok olumsuz etkisi olmuş, Trablusgarp sadece kâğıt üzerinde Osmanlı Devleti'ne bağlı kalmıştır. Burada İtalyanlara karşı verilen direniş ve cihat hareketi ise zayıflamış, yerel liderler arasında direnişin başını kimin çekeceği hususunda anlaşmazlık baş göstermiştir. Bu da İtalya'nın Trablusgarp Vilayeti'nin çoğu bölgesini işgal etme sürecini hızlandırmıştır.

The policy of colonial expansion and competition reached its height in the last decades of the nineteenth century and the beginning of the twentieth century. The increase in colonial aggression and its inclusion of the whole world have led to the widening of the conflict areas between the major Powers among themselves, where the raging competition between these countries included new regions and continents, and intensified conflict between them, especially around the North African region. Accordingly, France occupied Algeria and Tunisia, exploiting the conditions of the Ottoman state, which was suffering internally and externally, and penetrated into the south of the state of Tripoli West.With the arrival of Sultan Abdul Hamid to rule, attempts to reform the state of Tripoli's political and economic have begun and fortifying it defensively by changing former governors.At the time, Italy was searching for a place among the great powers. It began to penetrate Libya through economic aid, and setting up the Bank of Rome, and sending missions of clerics and informants to study the conditions of the state, but all its attempts failed at first, until the overthrow of the Sultan Abdul Hamid, and seizure of power by the Federalists In fact, after the reform of the state conditions in all its aspects, and the convergence of the state population and state governors was difficult for Italy to achieve any progress in Libya.Following the war against Russia by the Ottoman Empire, many of its states were taken away, both in Africa and in Europe, and had to sign unfair treaties such as the Berlin Treaty.Despite the sincerity of Sultan Abdul Hamid's reformist intentions at home and abroad, however, the authority of the Ottoman Empire after 1909 became a nominal power only, and began to submit a concession to Italy until the latter declared war on LibyaDespite the weakness of the potential of the Ottoman garrison, but with its cohesion with the local population were able to respond to the Italian attack, forcing Italy to move the battle to the sea straits to force the European countries to intervene and exert pressure on the government of the Topkapı Palace and occupied several islands in the Mediterranean.With the Balkan and Greek Insurgencies, the weakness and weakness of the federalists, the Ottoman Empire was forced to sign the oushy-Lausanne Agreement, under which it relinquished Tripoli's mandate to Italy. The treaty had many consequences for the state of Tripoli.The state continued to be nominally an Ottoman state, but the resistance and jihad movement against the Italians was relapsed. Differences prevailed between the local leaders over the leadership, which facilitated the speed of Italy's occupation of most of Tripoli's western regions.