Erdemli ve çevresinin jeomorfolojisi

Abstract

Araştırmanın konusu Erdemli ve Çevresinin Jeomorfolojisi olarak belirlenmiştir. Çalışma sahası olan Erdemli ve çevresi, Türkiye'nin önemli orojenik kuşaklarından olan Orta Toros Dağları ile Akdeniz arasında, Adana ovalarının da batı ucunda yer almaktadır. Sahanın jeomorfolojik birimlerinin belirlenmesi ve özelliklerinin açıklanması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışma sahası ve yakın çevresini oluşturan araziler ekseriya Mesozoik ve Tersiyer'e ait formasyonlardan oluşmaktadır. Tersiyer'e ait neritik (resifal) kireçtaşından oluşan Karaisalı Formasyonu, inceleme sahasında en geniş yayılım gösteren formasyondur. Genellikle topografik yükseltilere karşılık gelmekte ve sunduğu tek düze görünüm, litolojik, sedimantolojik ve paleontolojik özellikleri ile sahada kolayca tanınabilmektedir. Kuvaterner Formasyonları ise çoğunlukla kıyı alanlarında yer almaktadır. Çalışma sahasının ana jeomorfolojik yapısını Karadağ, Sandal Dağı, Azı Dağı, Göktepe Dağı, Sakaryayla Dağı, Karagüney Dağı, Güzeloluk Platosu, Aksıfat Platosu, Erdemli Ovası ve Limonlu Ovası oluşturmaktadır. Araştırma sahasında neritik (resifal) kireçtaşının geniş alan kaplaması karst jeomorfolojisine ait şekillerin gelişimini sağlamıştır. Karst jeomorfolojisine ait bu birimlerin başlıcaları; lapyalar, dolinler, uvalalar, polyeler, düdenler, obruklar, karstik köprüler ve mağaralardır. Yörede dolinler hâkim karstik şekilleri oluştururlar. Örneğin Aksıfat Platosu, yüzlerce dolin ile adeta delik deşik bir görünüm sunmaktadır. Kıyı jeomorfolojisine ait başlıca birimleri ise; plajlar, kıyı okları, denizel taraçalar ve kıyı kumulları oluşturmaktadır. Araştırma sahasının başta jeomorfolojik özellikleri olmak üzere doğal ortam özellikleri, beşeri ve ekonomik faaliyetlere bir takım faydalar sağladığı gibi, çeşitli sorunları da ortaya çıkarmıştır. Bu sorunların başlıcaları; toprak erozyonu, heyelan, taşkınlar, çekikler, bataklıklar, kumullar, depremler ve orman yangınlarıdır.

The subject of the study was determined as the geomorphology of Erdemli and its surrounding. Erdemli and its surroundings are located between the Middle Taurus Mountains and the Mediterranean Sea, which are one of the important orogenic generations of Turkey, and the west edge of Adana Plains. Determination of the geomorphological units of the field and explanation of their properties constitute the purpose of the study.The study area and its immediate surroundings mostly consists of formations of Mesozoic and Tertiary. The neritic (reef) Karaisalı limestone formation, which belongs to Tertiary is the most wide-spread formation in the investigation field. It is generally corresponds to topographic elevations and the only appearance, lithological, sedimantological and paleontological features of the field can be easily recognized. Quaternary formations are mostly located in coastal areas. The main geomorphological structures of the study area are Karadağ, Sandal Mountain, Azı Mountain, Göktepe Mountain, Sakaryayla Mountain, Karagüney Mountain, Güzeloluk Plateau, Aksıfat Plateau, Erdemli Plain and Limonlu Plain. In the research area, the large area coating of neritic (reef) limestone caused the development of shapes belonging to karst geomorphology. The main ones of these units belong to karst geomorphology are lapes, dolines, uvalas, poljes, sink-holes, avens, karst bridges and caves. The dolines create dominant karst forms in the region. For example, the Aksıfat Plateau offers an almost-perforated appearance with hundreds of dolines. The main units of coastal geomorphology comprise of the beaches, coastal bars, coastal terraces and coastal sand dunes.Natural environment characteristics, especially geomorphological characteristics of the research area, provide a number of benefits to human and economic activities, as well as various problems have emerged. Soil erosion, landslides, floods, drawdowns, marshes, sand dunes, earthquakes and forest fires are the main causes of these problems.