Ebubekir Nusret Efendi`nin Risale-i Nusret Efendi adlı eseri (İnceleme-metin-dizin)

Abstract

İncelenen metin, İstanbul'da Takvimhane-i Āmire'de 1269/1852 yılında Risale-i Nusret Efendi adıyla basılmıştır. Eser, `Mücerrebāt-ı Nusret, Ma-hazar Fi't-Tıb, Risale-i Ma-hazar, Nusret Efendi Mecmuası` gibi isimlerle de anılmakta olup birçok nüshası bulunmaktadır. Eser 75 varaktır ve eserin tamamı, yani 1b-75a sayfaları arası incelenmiştir. Harekeli nesihle yazılan eserin sayfaları 19 satırdan oluşmaktadır. Yazarı 18. yy'da yaşamış olan bu eser yazıldığı dönemin ses ve şekil özellikleri bakımından ele alınmış, Türkçenin tarihsel gelişim ve değişim süreci içerisinde bu döneme ait özelliklerin belirlenmesinde ne derece faydalı olabileceğinin tespiti amaçlanmıştır. Bu çalışma Ön söz, Giriş ve Sonuç kısımlarıyla birlikte İnceleme, Metin, Dizin-Sözlük ve Tıpkıbasım olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. İnceleme bölümünde ses özellikleri bakımından hemen hemen günümüz Türkçesi özelliklerinin yerleştiği bu dönemde Arapça, Farsça kelimelerin yoğun kullanımı ve kalıplaşmış imla kullanımından kaynaklanan konuşma ve yazı dili farklılığının bilincinde olarak dönemin ses ve şekil özellikleri örneklerle incelenmeye çalışılmıştır. Metin bölümünde Arap harfli metnin transkripsiyonu yapılmıştır. Dizin-sözlük bölümünde metinde geçen kelimelerin alfabatik sırayla anlamları, kökenleri ve aldıkları ekler varak ve satır numaralarıyla gösterilmiştir. Tıpkıbasım bölümünde, incelenen metnin karşılaştırılmasının yapılabilmesi amacıyla metnin tıpkıbasımı verilmiştir. Anahtar Sözcükler: Mahazar Fi't-Tıb, Ebu Bekir Nusret Efendi

The text was published in the Takvimhane-i Āmire in Istanbul in 1269/1852 under the name Risale-i Nusret Efendi. The work is also called as the names such as `Mücerrebāt-ı Nusret, Ma-hazar Fi't-Tıb, Risale-i Ma-hazar, Nusret Efendi Mecmuası` and has many copies. The work is 75 foil print and the whole work, between the pages 1b-75a has been examined. The pages of the work, written with a vowel point naskh, consist of 19 lines. This work, whose author lived in the 18th century, was studied in terms of the sound and shape characteristics of the period in which it was written. The aim of this study is to detect to what extend the Turkish language is useful for determining the characteristics of this period during the historical development and change process. This study consists of four main chapters: Review, Text, Index-Glossary and Facsimile, together with the Prologue, Introduction and Conclusion sections. In review section, in the period when almost all the features of modern Turkish in terms of sound characteristics were settled, being aware of the difference between spoken and written language which was caused by the intensive use of Arabic, Persian words and use of stereotyped orthographic rules the sound and shape characteristics of the period were examined with examples. In the text section, the text with Arabic letters was transcribed. In the index-Glossary section, the meanings of the words in alphabetical order, origins and the affixes of the words shown with vowel point and line numbers. In facsimile section, the facsimile of the work was available in order to make the comparison of the text examined. Keywords: Mahazar Fi't-Tıb, Ebu Bekir Nusret Efendi