Tulca kazası temettuat defteri`nin transkripsiyonu

Abstract

Osmanlı Devleti'nde XIX. yüzyılda birçok konuda yeni düzenlemelere gidilmiştir. Bu düzenlemelerden biri de vergi sistemidir. Oluşturulan bu yeni vergi uygulamaları ile ülkenin genel ekonomik durumunu ölçmek amacıyla değerlendirmeler yapılmıştır. Çalışmaların sonuçları defterlere kaydedilmiş, tutulan kayıtlar ise `Temettuat Defterleri` olarak adlandırılmıştır. Temettuat Defterleri, yazıldığı yıla dair ülkenin sosyal, ekonomik ve demografik yapısı açısından önemli arşiv kayıtlarıdır. Temettuat defterleri, insanların yaşadıkları bölgenin adları, lakapları, meslekleri, idari yapıları, hayvan sayıları, tarım ürünleri ve nüfus yapısı gibi bilgiler içermektedir. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivleri'nden Tulca Kazası Temettuat Defterlerine ulaşılmış ve bu defterler Transkribe edilmiştir. Tulca Kazası Temettuat Defterleri'ne ulaşılmış ve transkribe edilmiştir. H. 1260-1261 / M. 1844-1845 yılları Temettuat Defterleri'nde Tulca Kazası'nın demografik, idari, sosyal, ekonomik yapısı ortaya çıkarılmıştır. Tulca halkının büyük bir çoğunluğu tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadır. Bir kısmı ise ticaretle geçimini sağlamaktadır. Halkın verdiği vergiler tarım ürünleri, hayvan gelirleri ve ticaretten gelen vergilerdir. Belgelerde tarım ürünlerine dair tahıllar göze çarpmaktadır. Halkın; hınta (buğday), şair (arpa), mısır, çavdar, razen (darı) ve ulaf (yulaf) ekip biçtiği görülmektedir. Sebze, meyve, tohum vb. ürünlerinin bahsinin geçmemiş olması herhangi bir vergilendirmeye dahil olmadıklarını göstermektedir. Hayvanâta dair geliri olan hayvanlar vergilendirmeye dahil edilmiştir. Bunlar; sağmal inek, sağmal ağnâm, kısrak ve nadiren rastlanan camus (camız/manda) gibi hayvanlardır. Bunların dışında geliri olmayan hayvanlar re's (adet/baş) şeklinde bahsedilmiştir. Bunlar ise; öküz, kısır inek, dana, bargir (beygir/at) ve tay gibi hayvanlardır. Ticaretten toplanan vergiler dükkân gelirlerinden alınmıştır. Halkın elindeki dükkânlardan bazılarının ne dükkânı olduğuna dair belgelerde yer verilmemiştir. Sadece `dükkân – hasılat` şeklinde bahsedilmiştir. Bahsedilenler ise meygede (meyhane) dükkânı, meyhane dükkânı, furun (fırın) gibi dükkânlardır. Tulca'nın bir liman kenti olması halkın balıkçılığa yönelmesine de neden olmuştur. Bu nedenle sandal sahiplerinin de bahsi geçmektedir.Transkribe edilen belgede toplam 17 mahalle ve köy yer almaktadır. Bunlar; Ehl-i İslâm Mahallesi, Katalos Ehl-i İslâm Köyü, Yeniköy Ehl-i İslâm Köyü, Kara Kışça Köyü, Kışla Köyü, Varış Mahallesi, Bayramlu Mahallesi, Çayır Mahallesi, Beştepe Mahallesi, Hüseyin Beğ Mahallesi, Kızağan Mahallesi, Kışla Köyü, Somava Köyü, Barkeş Köyü, Kara Kışça Köyü, Katalos Köyü ve Soyamlı Köyü'dür. Bu köylerde toplam hane sayısı 1167 olup, toplam nüfus ise 5835'dir (hanede yaşayan sayısı 5 kişi olarak hesaplanmıştır). Her mahalle sonunda mahalleden alınan toplam; temettuat, vergi-yi mahsusa ve âşar rüsûmü verilmiştir. Tulca mahallelerinden alınan toplam miktarlar ise şöyledir; Temettuat: 1.277,555 kuruş, Vergi-yi Mahsusa: 41.015,5 kuruş, Âşar Rüsûmü: 34.308,5 kuruş. Ayrıca mahalle sonlarında belgeyi onaylayan kişinin (muhtar/muhayyer) mührü yer almaktadır. Tulca'ya ait H. 1260-1261 (M. 1844-1845) yıllarının Temettuat Defterinde Tulca'nın ekonomik yapısı ele alınmış, bu bölgeye ait gelir kaynakları vergiye yansımıştır. Sonuç olarak; Osmanlı Devleti'nin Balkanlar'daki bir kazası olan Tulca halkının, XIX yy. ortalarında tarım, hayvancılık ve ticaret ile meşgul olduğu görülmüştür.

In the 19th century, new arrangements were made in many subjects in the Ottoman Empire. One of these regulations is the tax system. With these new tax applications, assessments were made in order to measure the general economic situation of the country. The results of the studies were recorded in the register and the records kept were nâmed as ett Temettuat Notebook. Temettuat Registers are important documents in terms of the social, economic and demographic structure of the country for the year it was written. Dividend registers contain information such as the nâmes, nicknâmes, professions, administrative structures, number of animals, agricultural products and population structure of the region where people live. Thanks to these notebooks, the Temettuat notebooks of Tulcea district, which are the basis of the research, were accessed and transcribed and evaluated. The demographic, administrative, social and economic structure of Tulcea district was revealed in the Temettuat Registers of H.1260-1261 / M.1844-1845. The majority of the people of Tulcea are engaged in agriculture and animal husbandry. Some of them earn their living by trade. The taxes given by the public are taxes on agricultural product, animal income and trade. It is seen that the people harvest wheat, barley, corn, rye, millet and oats. The fact that vegetables, fruits, seeds and similar products have not been mentioned shows that they are not included in any taxation. Animals with income are also included in taxation. These are milking cows, ships, mare and rare cows. Except of those, animals without income are mentioned as head. These are ox, cows, calves, horses, animals such as foals. The collected taxes from trade were obtained from shop revenues. Some of these stores are not included in the documents about what they are. It is only mentioned as `shop - revenue`. Those mentioned are shops such as taverns and bakeries. The fact that Tulcea is a port city has enabled the people to focus on fishing. Therefore, the owners of the boat are also mentioned. The transcribed document includes 17 district and villages. These are Ehl-i Islam Mahallesi, Katalos Ehl-i Islam Köyü, Yenikoy Ehl-i Islam Köyü, Kara Kışça Köyü, Kışla Köyü, Varış Mahallesi, Bayramlu Mahallesi, Çayır Mahallesi, Beştepe Mahallesi, Hüseyin Beg Mahallesi, Kızağan Mahallesi, Kışla Köyü, Somava Köyü, Barkeş Köyü, Kara Kışça Köyü, Katalos Köyü and Soyamlı Köyü. The total number of households in these villages is 1167 and the total population is 5835 (the number of people living in each household is calculated as 5). The total taken from the neighborhood at the end of each neighborhood; Temettuat, Vergi-yi Mahsusa and Âşar Rüsûmü. The total amounts received from Tulcea neighborhoods are 1.277,555 kurus (Temettuat), 41.015,5 kurus (Vergi-yi Mahsusa) and 34.308,5 kurus (Âşar Rüsûmü). There is also the seal of the person (chief) who approves the document for each neighborhood. As a result, Tulcea, a district of the Ottoman Empire in the Balkans, was economically engaged in agriculture, animal husbandry and trade.