Öğretmen yabancılaşması ve okul yöneticilerinin kullandığı güç stilleri arasındaki ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada öğretmen yabancılaşması ile okul yöneticilerinin kullandığı güç stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. 2017-2018 Eğitim Öğretim yılında Karabük ilinde devlet okullarında görev yapan 582 öğretmenin katılımı ile yapılan araştırmada üç aşamalı veri toplama aracı kullanılmıştır. Veri toplama araçlarının birinci bölümü kişisel bilgiler bölümü, ikinci bölümünü Elma (2003), Öğretmen yabancılaşma ölçeği, üçüncü bölümünü de Koşar'ın (2006), Güç Tipi Ölçeği oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden İlişkisel Tarama Modeli kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS programı kullanılmış ve normallik testi yapılmıştır. Araştırmada T-testi, Anova testi, Regresyon ve Korelasyon analizleri yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin nadiren yabancılaşma yaşadıkları, öğretmen yabancılaşmasının cinsiyet ve okul türü değişkenleri ile anlamlı farklılaştığı görülmüştür. Okul yöneticilerinin en çok tercih etiği güç kaynağının ödül gücü, en az kullandıkları güç kaynağının ise zorlayıcı güç olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Öğretmen yabancılaşması ile güç kaynakları arasındaki ilişki incelendiğinde ödül gücü ve kişilik gücünün öğretmen yabancılaşması ile negatif, zorlayıcı ve yasal gücün ise pozitif ilişki içinde olduğu görülmüştür. Güç kaynaklarından ödül gücü ve zorlayıcı gücün öğretmen yabancılaşmasını açıklayan iki değişken olduğu saptanmıştır. Okullarda öğretmenlerde davranış değişikliği oluşturmak için kullanılan maddi ve manevi ödüllerin öğretmen yabancılaşmasını anlamlı olarak azaltırken baskılama, ceza ile tehdit ve zorlama ile anlamlı olarak arttığı tespit edilmiştir.Çalışma sonucunda öğretmen yabancılaşma düzeyinin azalmasında önemli bir değişken olan ödül gücünün okul yöneticilerinin daha etkin kullanabilmeleri için özerkliklerinin artırılması ile ilgili yasal düzenlemeler yapılması gerektiği ifade edilebilir. Öğretmen yabancılaşma düzeyinin artmasında önemli bir değişken olan zorlayıcı gücün olumsuzlukları hakkında okul yöneticilerinin bilgilendirilerek en az kullanmaları gereken güç kaynağıyla ilgili bilgilendirmeler yapılabilir.Anahtar Kelimeler: Öğretmen Yabancılaşması; Güç Stilleri; Eğitimde Yabancılaşma; Yabancılaşma ve Güç; Eğitim ve Güç

In this study, it is aimed to examine the relationship between the alienation of teachers and the power styles used by the school administrators. In the 2017-2018 Academic Year, a three-stage data collection tool was used in the study conducted with the participation of 582 teachers working in public schools in Karabük. The first part of the data collection tools consists of the personal information section, the second part is Elma (2003), the teacher alienation scale, and the third part is the Koşar (2006), Power Type Scale. Relational Survey Model was used in the research. SPSS program was used for data analysis and normality test was performed. T-test, Anova test, Regression and Correlation analyzes were performed. According to the findings of the study, it was seen that teachers rarely experienced alienation, and that the alienation of teachers was significantly differentiated by gender and school type variables. The most preferential power base of the school administrators was the power of reward, and the least preferred power source they used was the coercive power.When the relationship between teacher alienation and power bases is examined, it is seen that reward power and personality power are negative, coercive and legal power is positively related to alienation of teachers. Power bases show that reward power and coercive power are two variables that explain teacher alienation. It has been determined that the material and spiritual rewards used to create behavioral change in schools significantly decreased the alienation of teachers while increasing significantly with suppression, punishment and threat. As a result of the study, it can be stated that legal regulations should be made about increasing autonomy of school administrators in order to use reward power which is an important variable in decreasing teacher alienation level. School administrators should be informed about the negativity of the coercive power which is an important variable in increasing the level of alienation of teachers and informations about the power base that should be used at least.Keywords: Teacher Alienation; Power Styles; Alienation in Education; Alienation and Power; Education and Power