Arabuluculuk eğitimlerinde eğitmen tutum ve görüşlerine yönelik bir araştırma: Türkiye Barolar Birliği modeli

Abstract

Günümüzde teknolojik gelişmelere paralel olarak kişilerarası iletişim hızla artmış ve buyoğun iletişim süreci birçok uyuşmazlığın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Ticariilişkilerin gelişmesi ve artan rekabet karşısında yetersiz kalan hukuk sistemleri, adaletetkinliğinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi ve toplumsal barışın sağlanması adına farklıarayışlara yönelerek alternatif çözümler üretmeye başlamıştır.Her toplum kendi sosyal norm ve değerleri çerçevesinde çatışmaların çözümünü adınaçalışmalar yapmaktadır. Küresel ekonomilerin gelişmesi ile kişiler arasındaki soyut mesafekalkmış, dünyanın herhangi bir yerinde yaşanan sorun tüm toplumları etkiler hale gelmiştir.Nitekim birçok ülkenin yapmış olduğu araştırmalar sonucunda ortak bir anlayış oluşmuş veuyuşmazlıklara alternatif olarak arabuluculuk yöntemi geliştirilmiştir.Türk hukuk sisteminde de dünyadaki gelişmeleri takiben 2013 yılında 6325 sayılı `HukukUyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu` kabul edilmiştir. Kanunun 20.maddesininöngördüğü şarta göre, arabulucu olabilmek için hukuk fakültesi mezunu ve en az beş yıllıkmesleki deneyime sahip olmak gerekmektedir. Ancak arabulucu olarak göreve başlamadanönce adaylar bir eğitime tabi tutulmaktadırlar. Eğitim sonrasında yazılı ve uygulamalısınavlardan başarılı olabilmeleri halinde arabuluculuk görevlerini yerine getirmeleribeklenmektedir.Temelinde iletişimin kilit faktör olduğu arabuluculuk sisteminin başarılı bir şekildeyürütülmesi, arabuluculuk yapacak kişilerin nitelikli eğitim almasına bağlı olarakgelişmektedir. Türkiye'de iletişim alanında arabuluculuk eğitimlerine ilişkin yapılanaraştırmalar sonucunda, yüksek lisans ve doktora düzeyinde bir çalışma yapılmadığıgörülmektedir. Bundan hareketle, bir ilk olarak arabuluculuk eğitimlerine ilişkin çalışmayapılmıştır.Çalışmanın temel amacı, daha etkin arabuluculuk hizmeti verilmesi amacına yönelikgerçekleştirilen arabuluculuk eğitimlerinin var olan durumunun geliştirilmesi vezenginleştirilmesinde ortaya çıkabilecek seçenekleri eğitmen tutum ve görüşlerindenyararlanarak değerlendirmektir.Çalışmanın birinci bölümünde arabuluculuk sisteminin genel çerçevesi başlığı altında,arabuluculuk sürecinin içeriği ve işlevleri, uluslararası arabuluculuk modelleri veTürkiye'deki arabuluculuk uygulaması kanunda belirlenen esaslara göre ele alınmıştır.İkinci bölümde arabuluculuk eğitimlerinin uluslararası örnekleri ve Türkiye'deki mevcutarabuluculuk eğitim sistemi iletişim kavramı ile ilişkilendirilerek irdelenmiştir. Sonbölümde ise Türkiye Barolar Birliği çatısında eğitim veren eğitmenlerin arabuluculukeğitimleri hakkında tutum ve görüşlerine yönelik bir araştırma yapılmıştır.Bu çalışma, nitel araştırma tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Veri toplama tekniğiolarak görüşme yöntemi uygulanmıştır. Kalıtımcılarla yapılan yarı yapılandırılmış açık-uçlugörüşmeler sonucunda elde edilen veriler değerlendirilerek yorumlanmıştır.Anahtar Kelimeler: Arabuluculuk, Arabuluculuk Eğitimi, Arabuluculuk ve İletişimİlişkisi, İletişim

Today, interpersonal communication has increased rapidly in parallel with technologicaldevelopments. This intensive process of communication has led to the emergence of manydisputes. Inadequate legal systems in the face of increased competition and development oftrade relations, has focused on different paths and began to produce alternative solutions inorder to conduct justice in a healthy way and to establish social peace.Every society works to solve the resolutions of conflicts within the framework of their socialnorm and values. But the abstract distance between people has been removed with the effectsof globalization, and problems that occur in any part of the world has started to affect allsocieties. A common understanding has evolved based on the results of research conductedby many countries and a mediation method has been developed as an alternative in disputeresolution.Following the developments in the world, `Mediation in Legal Disputes Act` Numbered6325, was adopted in the Turkish legal system in 2013. According to the conditionsstipulated by Article 20 of the Law, in order to become a mediator, one has to be a graduatefrom law school and must have at least five years of professional experience. But beforestarting to serve as a mediator, candidates are subjected to a training. If they succeed in thewritten and practical exam after the training, they are expected to fulfill their duty as amediator.Successful development of the mediation system, with communication as a key factor in itsbasis, happens due to mediators receiving a quality education. In this context, it can be seenthat there are no studies related to mediation training in the field of communications inTurkey. From this point, the first study on mediation trainings has been conducted.The main objective of the study is to evaluate the options that may arise during theimprovement and enrichment of the existing situation of the performed mediation trainingfor providing more effective mediation services, by benefiting from instructor attitudes andopinions.In the first part of the study, under the title of the general framework of the mediation system,the contents and functions of the mediation process, international mediation models andapplication of mediation in Turkey and functions are addressed according to the principlesset out in law. In the second part, international best practices of mediation trainings andexisting mediation training system in Turkey is examined with relation to the concept ofcommunication. In the last part, a research is made about the attitudes and opinions ofinstructors teaching under to roof of the Bar Association of Turkey about the mediationtrainings.This study was conducted using qualitative research techniques. Interviews wereadministered as data collection techniques. Data obtained from the semi-structured openendedinterviews made with participants were evaluated and interpreted.Keywords: Mediation, Mediation Training, Mediation and Communication Relationship,Communication