Çocuk tiyatrosunda hikâye anlatıcılığı

Abstract

Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır: Hikâye Anlatıcılığının Kaynakları, Sözlü Anlatı Geleneğinden Anlatıcı Oyuncu Meddaha, Tiyatro ve Anlatı Birlikteliği, Çocuk Tiyatrosunda Hikâye Anlatıcılığı ve İncelenen Oyunlar.Çalışmanın birinci bölümünde hikâye anlatıcılığının kaynaklarına ve günümüze kadar uzanan tarihsel sürecine yer verilmiştir. Araştırmalar sonucu hikâye anlatıcılığının ilk çağlardan beri varlığını sürdürmekte olan bir tür olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Hikâye anlatıcılığı yüzyıllardır dinden eğitime, sağlıktan tiyatroya ve eğlence sektörüne kadar birçok farklı alanda varlık göstermektedir.Çalışmanın ikinci bölümünde öncelikle Anadolu topraklarında hikâye anlatıcılığının sözlü anlatım geleneği içerisindeki, ardından da Meddah başlığı altında anlatıcı oyuncuya nasıl dönüştüğü irdelenmeye çalışılmıştır. Bu bölümde meddahın tiyatro alanında kendine yer bulmasını sağlayan unsurlar ve seyirci ile kurduğu ilişki aktarılmaya çalışılmıştır. Meddahın anlatı sırasında kullandığı dramatik öğeler sebebiyle sözlü kültüre ait diğer türlerden ayrıldığı ve anlatıcı oyuncu tanımına yaklaşarak geleneksel tiyatroda ayrı bir tür olarak kabul gördüğü ortaya çıkmaktadır.Üçüncü bölümde tiyatro ve hikâye anlatıcılığı arasındaki ilişki daha ayrıntılı bir biçimde aktarılmaya çalışılmıştır. Mimesis Diegesis kavramları üzerinde durulmuş, çağdaş yaklaşımlar incelenmiştir. Araştırmalar sonucunda hikâye anlatıcılığının, anlatıcı tavrı, anlatıcı oyuncunun seyircisi ile kurduğu ilişki, anlatımının gevşek ve kesintilere uygun dokusu ve açık biçim bir yapıya sahip olması yönleriyle çağdaş tiyatro adamlarının ilgisini çektiği bilgisine ulaşıyoruz.Dördüncü bölümde hikâye anlatıcılığının daha önceki bölümlerden elde edilen sonuçlar ışığında Çocuk Tiyatrosundaki işlerliği, özellikle çocuk seyirci ile kurulan etkin iletişimi ve interaktif ortamı sağlayan unsurlar üzerinden irdelenmiştir. Anlatıcı oyuncu-çocuk seyirci ilişkisinin, açık biçim yapının, sahnede boşluğun ve anlatıcının sahne üzerinde dönüşebilen göstergelerle hikâyelerini anlatmasının bu türü çocuk tiyatrosu alanında oldukça işlevsel kılabileceği düşüncesi kanıtlanmaya çalışılmıştır.Son bölümde ise özellikle Çocuk Tiyatrosu bağlamında varılan sonuçlar anlatıyı merkeze alan oyunlar üzerinden örneklendirilmeye çalışılmıştır. Tüm bu unsurlar dikkate alındığında hikâye anlatıcılığının hem sanatsal hem de teknik anlamda Çocuk Tiyatrosuna önemli katkıları olduğu uygulama örnekleri yoluyla belirlenmiştir.

This study is composed of five chapters: The Source of Storytelling, From Oral Culture To The Actor As A Storyteller , Storytelling and Theatre, Stroytelling in Children Theatre and Analysis of Children Plays.The first chapter of this study includes the historical process and sources of storytelling. Following the searches, It's found that Storytelling has a deep rooted tradition used to transfer the accumulation of knowledge to new generation for ages. Storytelling's communicational power has placed itself in different fields such as education, health, religion, theatre and entertainment sectors.In the second chapter of this study It's searched that the oral tradition and the traditional storytelling in Anatolia. Meddah, the storyteller in traditional theatre, is one of the genres of the traditional storytelling. Because of the differences of storytellers' attitude and the context in storytelling, some new genres developed through the historical process such as aşık, kıssahan, meddah. It's clearly understood that the dramatic means of Storyteller Meddah and its manner makes meaningful and special this genre for theatre.In the fourth chapter an attempt is made to question the storyteller as an actor and the connection between the storytelling and theatre, and to explain the modern approaches' interest in storytelling. It's understood that there has been a strong connection between theatre and the storytelling from the ancient times. This connection and communicational potentials of storytelling was reinvented by the 20th century's, theatre researchers looked for new forms of theatre. They adapted the means of storytelling and the storyteller's manner to their theatre concept. In the light of these studies, it's understood that their acting manner, the relationship between the storytellers and their audiences, with their loose texture episodic form and open form is made the storytellers especially important and attractive for the modern theatre researchers. And finally, in the last chapter, in the light of these studies and opinions, an attempt is made to explain and emphasize the place of the storytelling in children theatre. The idea of the importance of direct communication between the actor as a storyteller and the young audiences and the usage of the transactional objects on stage is made the storytelling especially functional and valuable for young audiences is tried to emphasize.In the last chapter these results we gained from the study is tried to exemplified through the Chidren's plays which use the means of storytelling and actors as storytellers.