Adolesanlarda uyku alışkanlıkları ve uyku kalitesini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi

Abstract

Araştırma adolesan dönemde uyku alışkanlıkları ve uyku kalitesini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak gerçekleştirildi. Araştırma örneklemini Karabük ili Safranbolu ilçesine bağlı beş lisede öğrenim gören 820 öğrenci oluşturdu. Araştırma verileri kişisel bilgi formu ve Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ile toplandı. Elde edilen veriler ise bilgisayar ortamında değerlendirilerek normal dağılım göstermeyen değişkenlerin karşılaştırılmasında Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testi kullanıldı. Araştırmaya katılan adolesanların yaş ortalaması 16±1,14 yıl olup, %50,37'si kötü uyku kalitesine sahiptir. Adolesanlar son bir ayda en çok yaşadığı uyku problemlerini %46,57 uyanmakta zorlanma, %30,33 uykuya dalmakta zorlanma, %19,26 uykuda konuşma olduğunu ifade etmiş, adolesanların %24,87'si de hiçbir problem yaşamadığını ifade etmiştir. Araştırmada cinsiyet (p=0,001), ailenin ekonomik durumu (p=0,001), aile tutumu (p=0,001), birlikte yaşanılan kişi (p=0,043), alkol/sigara kullanımı (p=0,001) ve birtakım tıbbi ve fiziksel problemlerin varlığı ile PUKİ toplam puan arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05). Çalışmaya katılan adolesanlarda internette gezinme (p=0,000), TV seyretme (p=0,026), yatmadan önce egzersiz yapma (p=0,000), yatmadan önce yiyecek tüketme (p=0,003), odanın sıcak/soğuk olması (p=0,001), yatağın rahatlığı (p=0,130) ile PUKİ toplam puan arasında da istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0,05). Erken saatte okula gitme, ödevleri zamanında yapmadığı için geç yatma ya da uyunması gereken saatin TV, bilgisayar, telefon gibi medyalarla ertelenmesi adolesanların yeni günde işlevselliğini etkiler. Adolesanın uyku ile ilgili problemleri onların fiziksel ve duygusal sağlığı, akademik başarısı ve güvenliği için ciddi bir risk oluşturmaktadır. Adolesanlarda uyku sağlığının okul sağlığı ekiplerince geliştirilmesi gerekmektedir.

This descriptive study was carried out to determine the variables effecting sleep habits and sleep quality in adolescent period. The sample of the study consisted a total of 820 high school students from five different schools in Safranbolu county of Karabuk province. The data were obtained by using a personal information form besides Pittsburgh Sleep Quality Index (PSQI). The obtained data were analysed electronically and Kruskal Wallis and Mann Whitney U tests were applied in the comparison of non-normally distributed variables. The age average of the adolescents in the study was 16±1,4 and 50,37% of them have poor sleep quality, and their statements of sleep problems they experienced for the last month are 46,57% difficulty in waking up, 30,33% difficulty falling asleep, 19,26% somniloquism and 24,87% of them expressed that they have no problems. There are significant differences found (p<0,05) between the total PSQI score and gender (p=0,001), family economic conditions (p=0,001), family attitude (p=0,001), cohabiting person (p=0,043), cigarette/alcohol consumption (p=0,001) and presence of some medical and physical problems. There are also significant differences (p<0,05) found between PSQI total score and internet use (p=0,000), watching TV (p=0,026), exercising before sleep (p=0,000), eating before sleep (p=0,003), room temperature (p=0,001) and mattress comfort (p=0,130) variables. Early school time, sleeping late for homework or delays in sleeping time for using media such as TV, computer or smartphone effects the performance of adolescents in the next day. Adolescents' problems with sleep pose a serious risk for their physical and emotional health, academical success and security. Thus, sleep health is a fundamental issue to be improved in adolescents by school health service providers.