Development of intelligent buildings and their impacts on architecture in Turkey

Abstract

Her dönemin yaşam koşullarına bağlı olarak; insanların gereksinimleri de farklılıklar gösterir. Günümüz insanının iş yaşamına öncelik verdiği yoğun ve hareketli temposuna bağlı olarak, `hayatı kolaylaştırıcı` ve yine günümüzün temel sorunlarından olan enerji kaybına bir çözüm niteliğinde `enerji korunumlu` binalar tasarlamak artık bir gereklilik halini almıştır. İşte bu noktada, gelişen teknoloji ve inşaat sektörü, tasarıma yardımcı iki önemli girdi olarak rollerini üstlenmişlerdir. Önemle `Endüstri Devrimi` ile oluşan teknolojik gelişmeler; makine gücünün kullanılmaya başlanmasını, yeni pazar ve iş kollarının yaratılmasını, yeni yaşam stillerinin oluşmasını beraberinde getirir. Bununla birlikte, bu süreç inşaat ve mimarlık alanında yeni mimari stillerin ve yeni malzemelerin doğuşuna sahne olmuştur. Bilgi teknolojisi kullanımının yaygınlaşması, günlük yaşam standartları konusundaki beklentilerin değişmesine yol açmıştır, insanoğlu değişen ihtiyaçlarına uyum sağlayabilen, bina kullanımında maximum elverişlilik sağlarken; minimum kullanım ve bakım masrafı yaratan yapılara ihtiyaç duymaktadır. Akıllı binalar olarak adlandırılan bu binaların temel amacı; enerjinin minimum kullanımının yanında, sistem işletimi ve konforun optimum düzeyde sağlanmasıdır. Bir binanın akıllı olabilmesi için; bugünün ve yarının kullanıcılarının fiziksel ve psikolojik gereksinimlerine cevap verebilmesi esnek kullanım çözümleri sağlaması kullanıcıların hayatını kolaylaştırması enerji etkin kullanım sağlaması ekolojik açıdan duyarlı olması ekonomik olması yenilenebilir yapı elemanlarından oluşması doğal enerji kaynaklarını optimumda kullanması ve binanın öncelikle bu kritere bağlı olarak şekillenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, akıllı binalar sağladığı pek çok kazancın yanında bazı problemlerin doğmasına da neden olmaktadır. Tamamen elektronik altyapısı ile kullanıcılarını dış hayattan tamamen soyutlaması, önemle çok katlı binalarda çalışanların `hasta bina sendromu` olarak nitelendirdikleri sağlık sorunları vebilgisayar destekli yapısına bağlı olarak `erişilebilirlik` sorunu bunların başında gelmektedir. Kullanım yoğunluğunun ve dolayısı ile taleplerin artması sonucunda oluşan sorunların çözümünde, mimari tasarımın yetersiz kalmaya başladığı noktada, elektromekanik sistemler devreye girer. Yüksek yaşam standartlarının bugün ve gelecekte eksiksiz olarak sunulabilmesi için bir dizi teknolojik çözüm kullanılarak tasarlanan bu yapılar, tüm bu sistemlerin entegrasyonundan oluşur. Tüm bu gelişmeler, konvansiyonel tasarım sürecinden farklı olarak, diğer bilim dallan ile olan bilgi akışını - interdisipliner yaklaşım - gerekli kılar. Bir yapının `mimarca` akıllı hale getirilmesi önemli oranda `mimarın akılılığına` bağlıdır. Bu anlamda mimar tüm teknolojik gelişmeleri takip eden bir yapıya sahip olmalıdır. Aksi takdirde akıllı binalar mühendisler tarafından tasarlanan yapılar olacaktır. Yaklaşık olarak son on yıldır, akıllı bina uygulamalarını ülkemizde de görmekteyiz. Ancak gerek yurt dışı çalışmaların yeterince incelenmemiş olması, gerekse ülkemizdeki bilinçsiz tüketim hırsı ile hayatımıza dahil ettiğimiz bu yapılar, taşıdıkları sıfatı tam olarak hak etmemektedir. Bir yapının tam anlamı ile akıllı sayılabilmesi için onun, tasarım sürecinden itibaren, merkezi denetim ve işletmeyi sağlayan alt sistemler ile bir bütün olarak ele alınması gerekmektedir. Oysa ülkemizdeki yaklaşımla, yapıda söz edilen sistemlerden yalnız bir tanesinin bulunması yada akıllı ev ürünleri ile donatılmış olması maalesef akıllılık için yeterli görülmektedir. Sonuç olarak bu çalışma; akıllı bina kavramı altsistemlerini, tasarım kriterlerini, bu binaların yarar ve zararlarım, akıllılık derecelerini incelemek suretiyle; ülkemizde bu konuya olan yaklaşımı irdelemektedir. Anahtar kelimeler: akıllı bina, bina otomasyon sistemi, ofis otomasyon sistemi, iletişim teknolojileri, bilgi teknolojisi, enerji korumlu binalar. vıı

ABSTRACT Related to every period's life conditions the community's needs show differences. Today's people giving prior importance to business life and depending on this priority and the incoming intense, active life flow bring up the need of `facilitating life` and again one of the most main problems in today's life described as energy loss is reduced by designing `energy conscious` buildings. At this point of view, developing technologic and construction sector take on the roles as two important inputs to help design concept. Considerably the technological developments that took place with `Industrial Revolution` started the use of machine power, created new bazaars and new work areas, and brought up the creation of new life styles with itself. With these points, this process came across the new trends in architecture and construction. Spreading use of information technologies, make differences in expectations about daily life standards. As men can adapt the changing needs and obtain maximum suitability, need buildings with minimum cost for usage and upkeep. The main aim of the buildings described as `intelligent buildings` is use of minimum energy and besides to obtain system works and comfort at an optimal level. To be considered as intelligent, building must; give answers today's and tomorrow's users' physical and psychological needs and offer flexible solutions for usage facilitate users' lives provide energy-active use be sensitive about ecology be economical be composed of renewable building components use natural energy sources in an optimal way and first of all the building must be shaped with reference to these criteria. With these points, besides the advantages that intelligent buildings bring up, they can cause important problems to take place. With their electrical infrastructure they may cause the inhabitants to be abstracted from the outer life, and with respect the people working in multi-storey buildings have health problems like `building syndrome` or ivbecause of the computer aided structure of these buildings `accessibility` problems can occur. These problems come in the first places on the problems rank. In the solutions of the problems occurring by intensive use and by the way increasing demands, at the point architectural solutions become insufficient electro mechanical systems join. For providing high life standards complete for today and tomorrow's life, the buildings which are designed bye using series of technological solutions, are composed of the integration of these systems. All these developments, different than the conventional design process, need the information flow with the other science branches -interdisciplinary approach-. A building to be formed as intelligent by `architectural concepts`, with a large proportion is related to the `architect's intelligence`. In these terms architect must be following all new developments in technology. In other ways, intelligent buildings will be the buildings designed by engineers. Nearly in the past ten years, intelligent building applications are also seen in our country. But whether the lack of investigation about the abroad works or these buildings participated in our lives with the unnecessary ambition of consumption, so with these facts intelligent buildings cannot deserve their attribute. To state that a building is totally intelligent, from the design process, the project must be taken up as a total work with the sub-systems providing central supervision and administrating. But the approach in our country sees the sufficiency as a building that owns one of the named systems or any residence full of intelligent house products. Of course these terms are not enough for intelligence. As a result, this work examines the approach to the subject in our country by evaluating sub-systems of intelligent building concept, design criteria, the advantages and disadvantages of these buildings, and the degree of intelligence. Key words: intelligent building, building automation system, office automation system, telecommunications system, information technology, and energy conscious buildings