An Analytical approach to semi-private and semi-public spaces within the context of urban housing pattern

Abstract

öz Bu çalışma, 20.yüzyıl endüstrileşme ve modernleşme dönemi kapsamında, yeniden tariflenen yaşantının yerleşmelere ve konut birim ölçeğine yansıması sonucunda meydana gelen mekansal örüntüyü, ve bu bağlamda, Türkiye'deki modernleşme hareketleri kapsamındaki etkileşimleri ortaya koymayı hedeflemektedir, özellikle 1980 sonrası Türkiye'de yapımı hızlanan toplu konut yerleşim modelleri ise araştırma alanı olarak seçilmiştir. Bu yerleşim modellerinde birer kalıp gibi tekrar edilen konut tipolojilerinin kalitetif ve kantitatif konfor ve hizmet sınırlarının sorgulanması hedeflenmiştir. 20.yüzyıl modern yerleşme modelleri olarak kabul edilen `bahçe şehir` ve `satelitte şehir` kuramları kapsamında, yerleşimler incelenmiş ve mekansal dönüşüm ortaya konmuştur. Bu çerçevede, avrupa ve türkiye'deki mekansal dönüşümün kentsel ölçekteki izleri, İzmir kenti kapsamında sorgulanmıştır, özellikle, konut birimlerinin bir araya geldiği toplanma, birikme, kesişme, karşılaşma mekanları olarak tanımlanan ve sosyalleşmenin mekansal potansiyellerini barındıran yan kamusal mekanların varlığı Izmir toplu alanlarından seçilen beş örnek üzerinde sorgulanmıştır. `Konut birim` olarak tariflenen özel alandan, kamusal alana geçişte, sosyal psiikolojinin de araştırma konusu olan mekansal hiyerarşinin varlığı, ortaya konulmaya çalışılmıştır. Geçiş mekanları olan, yan-özel ve yan-kamusal alanların, günümüz tasarımlarında bir kriter olup olmadığı, karşılaştırmalı bir analizle ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma, nicelik olarak hızla üreyen toplu konut tasarımlan için nitelik yönünden bir katkı sağlamayı dilemektedir. Anahtar sözcükler: modern yerleşme modelleri, konut mekansal dönüşümü, konut mekansal örüntüsü/hiyerarşisi (kamusal,yan-kamusal,yan-özel,özel alan), mahremiyet kavramı.

This study aims at understanding the changing public private relations in housing environmentedesigned and produced after 80's as a consequence of redefined context of 20th century life style and housing models. The study also aims to examine and display the transactions of the modernization processes in Turkey. Especially the mass housing settlements, in İzmir are chosen as study areas. The study evaluates the quantitative and qualitative properties of me settlement areas in which masss produced housing units are used repeatedly and monotonously. The 'garden city' and 'satellite city', which are accepted as die 20lh century modern settlement models are surveyed, and their spatial transformations are analyzed. In mis framework, the reflections of urban spatial transformation in Europe and Turkey are evaluated whitin the context of city of Izmir. Especially, the presence of semi- private areas, which hold the opportunity, and the spatial potentials of socialization such as garnering, collecting, intersecting, confronting, are surveyed within five different mass housing site examples in Izmir. From the 'private space', which is the basic 'housing unit' to ' public space', levels of the spatial hierarcy, (which is the subject of social psychology), meant to be put forward. The transition spaces, which are semi- private and semi-public, are argued as to whether they constitute criteria in contemporary design applications. Such a concern is evaluated by comparative analysis. The study suggests to create a qualitative contribution for further designs of quantitatively designed mass housing environments. Key words: modem settlement models, housing spatial transformation, housing pattern/hiyerarchy (public, semi-public, semi-private and public spaces), privacy concept in housing, spatial quality.