Korece ve Türkçe mutluluk ve üzüntü metaforlarındaki benzerlik ve farklılıklar

Abstract

Metafor insanın kavram dünyasında oluştuğundan kavramsal metafor kuramcıları Lakoff ve Johnson (2003) ve uygulayıcılarında evrensellik vurgusu göze çarpmaktadır. Evrensellik iddiasının ise çoğunlukla İngilizce örneklerle başladığı bilinmektedir. Bu noktada Kövecses (2005) kavramsal metafor kuramı her ne kadar bedenleşmiş bilişe dayandığından evrensel olsa da `variation` terimiyle diller arasında birtakım farklılıklar da olabileceğini belirtmiştir. Kültüre özgü farklılıkların diller arasında duygu metaforlarında da farklılıklara yol açtığını göstermesi amacıyla birçok araştırmacı farklı dillerden örnekler sunmuştur. Bu tez, Korece ve Türkçedeki mutluluk ve üzüntü metaforlarını ele alarak hem kavramsal metafor kuramının evrenselliğini sınamakta hem de birbirlerinden çok farklı coğrafyalarda konumlanan ancak aralarında uzun bir tarihsel bağ bulunan iki kültürün mutluluk ve üzüntü duygularını nasıl kavramsallaştırdığını tespit etmeye çalışmıştır.Tez kapsamında çevrimiçi derlemlerden toplanan veriler karşılaştırılarak iki dilde de mutluluk ve üzüntü duygularının kavramsallaştırılmasında kullanılan kaynak alanlar belirlenerek Korece ve Türkçe arasındaki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmuştur.Korece ve Türkçedeki mutluluk ve üzüntü metaforlarının karşılaştırılması sonucu Korece ve Türkçedeki duygu metaforlarının evrensellik iddiasına örnek gösterilen İngilizce literatürün verileriyle uyumlu sonuçlar sunduğu fark edilmiştir. Bununla birlikte karşılaştırma sonucu iki dile özgü durumların da oldukça fazla olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuç, duyguların kavramsallaştırılması söz konusu olduğunda kültürün ve coğrafyanın oldukça etkin olduğunu göstermektedir.Bu çalışma gerek kavramsal metafor kuramının evrenselliğini sınamak gerekse aralarında birçok kültürel benzerlik bulunan Korece ve Türkçe konuşucularının mutluluk ve üzüntü gibi en temel duyguları hangi yollarla kavramsallaştırdığı ve dile döktüğünü göstermesi açısından alana önemli bir katkı sunacağı düşünülmektedir.

This study examines happiness and sadness metaphors in Korean and Turkish within the scope of conceptual metaphor theory (Lakoff and Johnson, 1980). Since metaphor is formed in the conceptual world of human, conceptual metaphor theorists Lakoff and Johnson (2003) and practitioners emphasize the universality. It is known that the claim of universality starts with mostly English examples. At this point, Kövecses (2005) stated with the term `variation` that although the conceptual metaphor theory is based on embodied cognition, there may be some differences between languages. Many researchers have presented examples from different languages in order to show that cultural differences lead to differences in emotion metaphors among languages. This thesis examines the metaphors of happiness and sadness in Korean and Turkish, and tries to determine how two cultures, far from each other geographicaly however have a long historical connection, conceptualize the feelings of happiness and sadness. It also contributes to the universality discussions with the data from both Korean and Turkish.The data used in the study is based on the Korean National Corpus and the Turkish National Corpus. By comparing the data collected from these online corpora, the similarities and differences between Korean and Turkish were determined by classifying the source areas used in the conceptualization of feelings of happiness and sadness in both languages.As a result of the comparison of the metaphors of happiness and sadness in Korean and Turkish, it was realized that the metaphors of emotion in Korean and Turkish provided results consistent with the data of the English literature, which are presented as examples of the universality. However, as a result of the comparison, it was also found that the number of the metaphors that are specific to both Korean and Turkish are quite high. This result shows that culture and geography have a very determining role in conceptualizing emotions.This study is thought to make an important contribution to the field both in terms of testing the universality of conceptual metaphor theory and also showing that Korean and Turkish speakers, who have many cultural similarities, conceptualize and express the most basic emotions such as happiness and sadness in a very similar way.