The morphological and the urban characteristics of the monumental building complexes in Ottoman capitals

Abstract

öz Tez çalışması Osmanlı kentlerinin çok önemli özelliklerinden biri olan Osmanlı Anıtsal Yapı Kompleksleri üzerinedir. Anıtsal yapı kompleksi kavramı Osmanlı kentinde sosyal yaşamın çekirdeği olarak tanımlanmaktadır. Tipik Osmanlı kentinin sahip olduğu özellikler onun diğer genel sınıflandırmalar içerisinde yer almasını engelleyip, başlı başına bir kategori oluşturmasına yol açmıştır. Zaman içinde din, coğrafi konumlanma, fetihler ve daha önceki kültürlerin bıraktıkları etkilerin ışığında kent kendi karakteristik özelliklerini şekillendirmiştir. Bu Osmanlı kentinin özelliklerinin, kendine özgü olmasının yanı sıra birçok farklı kültürü de anımsatıyor olması sonucunu getirmiştir. Daha önce yapılmış olan çalışmaların çoğunda Osmanlı Anıtsal Yapı Kompleksleri mimari özellikleri üzerinden incelenmeye tabi tutulmuştur. Ancak kentsel tasarım kriterleri ve kentin sosyal yapısına bağlı olarak bir inceleme yapıldığında, komplekslerin çok daha derin anlamlara sahip oldukları görülmüştür. Kompleksler, Osmanlı kentsel tasarım dokusuna göre şekillendirilmiş olmanın özelliğini, anıtsal bir değere sahip olmanın sorumluluğunu ve farklı fonksiyonları içeriyor olmaktan doğan sosyal görevi yansıtmaktadırlar. Çalışma, Bursa ve Edirne'deki Osmanlı Anıtsal Yapı Komplekslerini, morfolojik kriterler, kökenleri, konumlanma ve içerdiği programa göre ve aynı zamanda mekansal ve görsel özelliklerin ışığında incelemiştir.

ABSTRACT This thesis deals with the analysis of a very important feature of the Ottoman cities, which is the Ottoman Monumental Complex. The concept of the monumental complex is defined as the core of social life in an Ottoman city. The typical Ottoman city has the most dominant features that make the historians specify it in a specific classification, but not among other classifications. Within time it has formed its characteristic features as a result of many different influences such as religion, geographical location, the conquests and the inheritances from the previous cultures. This makes the features of the Ottoman city unique but at the same time resembling the features of other cultures. In most of the previous studies, the Ottoman monumental complex is examined in terms of its architectural features. However it is seen that the concept has a deeper meaning when it is examined in terms of urban design and the social structure of the city. It has the significance of being shaped in accordance with Ottoman urban design pattern, has the responsibility of having a monumental value and having an important social task as a result of including a complex of different functions within itself. The study defines Ottoman Monumental complexes in Bursa and Edirne by means of their morphological criteria, origins, location, programs, and also by means of spatial and visual characteristics.