Instrumentalisation of natural sciences for the reconstruction of architectural knowledge: Lissitzky, Doesburg, Meyer, Teige

Abstract

Bu çalı manın amacı, 1914-1945 arası dönemde, mimarlık bilgisini yenidenin a etme çabası içerisinde, do a bilimsel bilginin araçsalla ma sürecinin analizedilmesidir. Bu inceleme, bu çabanın genel olarak Orta ve Do u Avrupa'dakiyayılımı ile sınırlandırılmı , en radikal ekli ile somutla tı ı sol e ilimli mimarlıksöylemleri üzerinden detaylandırılmı tır.Modernle me sürecinde mimarlık bilgisi modern öncesi dönemde sahip oldu ubütüncül, kendili inden me ru yapısını kaybetmi , sonrasında ise mimarlık bu yapıyıyeniden kurma çabası ile kendi bilgi alanından daha güvenilir gördü ü bilgialanlarına yönelmi tir.Bu çaba altında, kimi mimarlık söylemlerinde geçmi i devam ettirme çabasıgörülürken kimilerinde geçmi le sentezler önerilmi , 19.yy'ın sonlarından itibaren isemimarlık bilgisini tamamen dönü türme çabasında olunmu tur. Bu çaba, 1.Dünyasava ı ile birlikte olu an devrimsel sosyal ba lam çerçevesinde farklı bir boyutata ınmı , özellikle sol avangard mimarlık söylemlerinde ?yeni? bir ba langıca i aretedilerek, kendi tanımladı ı ?yeni? dünyayı, ya antıyı in a edecek, bütüncül yapıda,evrensel bir ?yeni? mimarlık amaçlanmı tır. Böylesi amaçlar edinen ?yeni? mimarlıksöylemleri kendilerini gerçekçi/me ru kılma yolunda bir taraftan kendi bilgialanından çok farklı yapıdaki do a bilimlerinin bilgisine yönelmi , problemli bir ili kikurmu tur. Kesinlik, evrensellik, güvenilirlik, gerçeklik, devrimsel olma özellikleri iledo a bilimsel bilgi mimarlık bilgisinin problemlerine çözüm olarak görülmü vekullanılmı tır.Bu ba lamda tezde, do a bilimsel bilginin hangi amaçlarla, hangi türmekanizmalar aracılı ı ile mimarlık bilgisine katıldı ı ve bu süreçte bilginin nasıl birdönü üme u radı ı analiz edilmi , araçsalla manın do al sonucu olarak mimarlıkbilgisi ile do a bilimleri arasındaki problemli ili ki açı a çıkarılmaya çalı ılmı tır.Çalı ma dönemin dört avangard ismi Lissitzky, Doesburg, Teige ve Meyer üzerindendetaylandırılmı tır.

The main idea aimed in this dissertation is to analyze the instrumentalisationprocess of natural scientific knowledge in a struggle for reconstructing architecturalknowledge, between 1914 and 1945. This investigation has been made in the scale ofthe spreading of this effort in Middle and Eastern Europe in general and has beendetailed over the most radical form observed in the left-wing architectural discourses.Architecture lost its self-legitimate, unitary structure of knowledge it ownedpre-modern period, in the modernization process. In this situation, for reconstructingthis unitary structure, architectural theorists oriented towards different fields ofknowledge, considering their knowledge more reliable than own. With this struggle,some architectural discourses sustain the old, some presented synthesis proposals,from the end of nineteenth century, some were in the assertion of entirelytransforming the architectural knowledge. This struggle gained a new dimension bymeans of the revolutionary social context formed after the First World War.Especially, in left-wing avant-garde discourses, assigning `a new beginning,? `a newarchitecture? which can reconstruct a new world was aimed. These discourses haveoriented natural scientific knowledge to justify/legitimize their statements and haveestablished a problematic relationship with it.Consequently, this dissertation explains the mechanisms through whicharchitecture implants natural scientific knowledge into its own studies, and presentsthe transformation that adapted knowledge undergoes. In this way, the problematicrelationship between the knowledge of architecture and natural sciences as a result ofinstrumentalisation is analyzed. This analysis focuses on the discourses of fourarchitectural theorists: Lissitzky, Doesburg, Teige, Meyer.