Türkiye`de devletin optimal büyüklüğünün saptanması

Abstract

Devletin ekonomideki rolünün ne olması gerektiği son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan biridir. Sanayileşmiş ülkeler refah toplumunu genişletirken, gelişmekte olan ülkelerin çoğu devlet denetimindeki kalkınma stratejilerini benimsemişlerdir. Bunun sonucu olarak bütün dünyada kamu büyüklüğü artmış kapsamları genişlemiştir. Bu çalışmada Türkiye'nin optimal büyüklüğünün saptanması ana amaç edinilmiştir. Bu doğrultuda optimal büyüklüğe ulaşmak için de kamuya sunulan sosyal hizmetlerin (eğitim, sağlık, toplu taşıma, sosyal konut ve sosyal güvenlik) yeterli kalite ve kantitede sunulması gerekmektedir. Yapılan literatür taraması ve uygulama verilerine göre Avrupa Birliği ülkelerinde sosyal hizmetlerin sunumuna ne derece önem verildiği görülmüştür. Neticede de Avrupa Birliği ülkeleri optimal büyüklüğü sağlamış bulunmaktadır. Türkiye ile optimal büyüklük karşılaştırılması yapıldığında, Türkiye oldukça gerilerde kalmıştır. Birincil neden olarak da uygulanan yanlış politikalar yer almaktadır. Türkiye'de iktidar değiştikçe sosyal hizmetlerin uygulanma biçimleri de değişmiştir.Bu tez çalışmasında kamu ekonomisinin temel amaçlarına ulaşabilmek için, devletin optimal büyüklük olarak teori ve uygulamada, genel ekonomiden aldığı payın büyütülmesi gerektiği sonucuna ulaştık. Şöyle ki, kaynak ayırımı etkinliği ve gelir dağılımı adaletinin sağlanması gibi iki temel fonksiyonunu yerine getirebilmesi için Türkiye'de de kamunun payının büyütülmesi gerekmektedir. Ancak, belirli bir büyüklüğe erişen kamunun bütçesinden sosyal hizmetler için yeterli pay ayırabilir.Gerçekten, Avrupa Birliği üye ülkelerinde genel bütçenin % 50'si sosyal hizmet sunumuna ayrılırken, Türkiye'de ise % 20 kadar bir pay ayrılmaktadır. Eğitim, sağlık, sosyal güvenlik, toplu taşımacılık ve sosyal konut gibi sosyal hizmetler bu nedenle Türkiye'de yetersiz kalite ve kantitede sunulmaktadır.Bu tezde kanıtlanmaya çalışılan, Türkiye'de sosyal hizmetlerin yeterli miktar ve kalitede üretilememesi neticesinde makro ekonomik sorunların da çözülemediğidir. Şöyle ki işsizlik, enflasyon, istikrarsız büyüme ve artan dış açık gibi sorunlar kamu sektörünün küçüklüğü nedeniyle, nüfus artışının da etkisiyle giderek daha da artmaktadır. Ne var ki, kamu sektörünün büyümesi bir yandan toplum refahını yükseltirken, öte yandan yayacağı önemli dışsallıklar nedeniyle piyasanın daha etkin işlemesine katkıda bulunacaktır.

What the role of the state should has been in economy is one of the important research area in recent years. While welfare society has been expanding in the industrialized countries, developing countries had been embraced many state-controlled development strategies. As a result, the increased size of the scope of government has expanded to all over the world. The main objective is to determine the optimal size of Turkey in this this study. In this direction, the social services which were offered to public like education, health, public transportation, social housing must be in high quality in order to reach the optimal size. According to the reviewed literature research and application data, social services has been served with high quality in the European Union. As a result, the optimal size of the European Union countries has been provided. When it is compared with Turkey, which has been quite behind at optimal quantity. The primary cause of which is the wrong policies that has been implemented. When the government has been changed in Turkey, the application forms of social services have also been changed.It is concluded that, the share of state in general economics should be increased in order to reach the principle aims of public economy as a matter of optimal size in theory and practice in this thesis. In such a way that, it is needed to increase public share so that the two basic functions like the efficiency of resource allocation and equitable income distribution, could be implemented. It should be allocated enough share for the social services only if the public budget reaches such a size.Indeed, while it is allocated at least 50 % of general budget of the European Union member countries for social service delivery, it is only up to 20 % in Turkey. The social services like education, health, social security, public transport and social housing are being provided in Turkey with insufficient quality and quantity.As it is tried to prove in this thesis, macroeconomic problems can not be solved because social services can not be produced in sufficient quantity and quality. That means the problems like unemployment, unstable growth, inflation, growth and increasing external debits has been continously increasing by the time because the public sector has a small size, and population is growing. However, while the growth of the public sector increases the welfare of society, it also contributes to a more effectively working market because of reflected externalities.